1) Basınçlı gaz tüplerinin depolanmasına ilişkin olarak aşağıda belirtilenlerden hangisi yanlıştır?
A) Tüplerin depolandığı yerlerin havalandırılması sağlanmalıdır.
B) Tüpler devrilmeye ve yuvarlanmaya karşı önlem alınmış şekilde bulundurulmalıdır.
C) Dolu tüplerin depolandığı yerlere güneş ışınlarının dik olarak gelmesi sağlanmalıdır.
D) Depolama yerlerinde ateşli maddelerin kullanımı yasaklanmalıdır.
Açıklama:
Cevap: C
2) Basınçlı gaz tüplerinde alınacak aşağıdaki güvenlik önlemlerinden hangisi yanlıştır?
A) Asetilenin temas ettiği kısımlar bakırdan ve % 70’den fazla bakirli alaşımdan yapılmış olmalıdır.
B) Doldurulan asetilen tüpleri en az 12 saat dik olarak bekletildikten sonra kullanılmalıdır.
C) Asetilen tüplerinin içinde absorbsiyon malzemesi bulunur.
D) Asetonda çözülmüş asetilen tüplerinin doldurulmasında basınç hiç bir zaman 15 kg/cm2lyi
geçmeyecektir.
Açıklama:
Cevap: A
3) Kaynak işlerinde çalışanlar, günde en fazla kaç saat çalıştırılabilirler?
A) 4 B) 4,5 C) 7,5 D) 8
Açıklama: Sağlık Kuralları Bakımdan Günde Ancak Yedibuçuk Saat veya Daha Az Çalışılması Gereken İşler Hakkında Yönetmeliğin göre; kaynak işleri (her çeşit koruyucu gaz altında yapılan kaynak işleri, toz altı kaynak işleri, oksijen ve elektrik kaynağı işleri) günde ancak yedibuçuk saat çalışılabilecek işler kapsamındadır.
Cevap: C
4) Oksijen tüplerinin basınç testleri minimum ve maksimum ne kadar sürede yapılmalıdır?
A) 1-2yıl B) 2-4yıl C) 3-6yıl D) 5-10yıl
Açıklama: TS 7450 Standardına göre; oksijen tüplerinin basınç testleri minimum 5 ve maksimum 10 yılda bir yapılmalıdır.
Cevap: D
5) Kaynak işlerinde kullanılan basınçlı gaz tüplerinin periyodik basınç testleri en fazla ne kadar sürede yapılmalıdır?
A) 3 ay b)6ay c) 1 yıl d) 5 yıl
Açıklama: TS 7450 Standardına göre; basınçlı gaz tüplerinin periyodik basınç testleri en fazla 5 yılda biryapılmalıdır.
Cevap: D
6) Kaynak işlerinde kullanılan asetilen ve oksijen gazlarına ait hortumlar ne renk olmalıdırlar?
Asetilen Oksijen
A) Kırmızı Mavi
B) Sarı Kırmızı
C) Mavi Yeşil
D) Mavi Gri
Açıklama: TS EN 559 Standardına göre; hortum rengi ve gaz tanımları aşağıdaki tabloda belirtilmiştir.
Gaz Kaplama rengi ve işareti
Asetilen, diğer yanıcı gazlar (LPG, doğal gaz, metan hariç) Kırmızı
Oksijen Mavi
Basınçlı hava, azot, argon, karbondioksit Siyah
LPG, doğal gaz, metan Portakal rengi
Cevap: A
7) Durağan ya da devingen yüklü parçacıkların yol açtığı fiziksel olguya ne denir?
A) Elektrik B) Akım C) Gerilim farkı D) Direnç
Açıklama: Elektrik, durağan ya da devingen, yüklü parçacıkların yol açtığı fiziksel olgudur. Elektrik olgusunda rol oynayan temel parçacık, yükü negatif işaretli olan elektrondur. Elektriksel olgular çok sayıda elektronun bir yerde birikmesiyle ya da bir yerden başka yere hareket etmesiyle ortaya çıkar.
Cevap: A
8) Elektrik ile ilgili temel kavramlara ilişkin aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
A) Direnç, elektrikli alıcıların çalışmaları sırasında harcadıkları enerjidir.
B) Gerilim farkı, elektrik akımına karşı gösterilen zorluktur.
C) Akım şiddeti, bir elektrik devresinden saniyede akan elektron miktarıdır.
D) Güç, birdevrenin iki ucu arasındaki elektron sayısı farkıdır.
Açıklama: Elektrik ile ilgili temel kavramlar şunlardır:
• Akım şiddeti (Amper): Bir elektrik devresinden saniyede akan elektron miktarıdır. Bu yer değiştirme güç kaynağı içinde (-)’den (+)’ya doğru, devre içinde ise (+)’dan (-)’ye doğru olur. Buna elektron akışı (akım) denir.
• Gerilim farkı (Volt): Birdevrenin iki ucu (iki kutbu) arasındaki elektron sayısı farkıdır.
• Direnç (Ohm): Basit olarak elektrik akımına karşı gösterilen zorluktur.
• Güç (Watt): Elektrikli alıcıların çalışmaları sırasında harcadıkları enerjidir.
Cevap: C
9) Elektrik akımı ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
A) Elektronlar, güç kaynağı içinde (+)’dan (-)’ye doğru akarlar.
B) İletkenden birim zamanda geçen elektrikyükü miktarına akım denir.
C) Elektrik enerjisini oluşturan akımı protonlar sağlar.
D) Elektrik, pozitif yüklü protonların hareketi sonucu oluşan yük akımıdır.
Açıklama:
Cevap: B
10) Herhangi bir pilde elektronların akış yönü aşağıdakilerden hangisidir?
A) + uçtan – uça B) – uçtan + uça C) + uçtan + uça D) – uçtan – uça
Açıklama:
Cevap: B
11) Aşağıdakilerden hangisi devrenin veya alıcının gerilimini ölçer?
A) Ampermetre B) Ohmmetre C) Voltmetre D) Wattmetre
Açıklama: Elektrikte gerilim ölçen aletlere voltmetre denir. Analog ve dijital olmak üzere iki tipi vardır. Voltmetre elektrik devrelerine paralel olarak bağlanır. Yani devrenin iki ucu arasındaki potansiyel fark ölçüleceğinden bağlantı paralel yapılmalıdır. Voltmetreler ölçme amacıyla bağlandıkları devrede önemli bir değişiklik yapmamalı ve ölçme yaparken fazla güç sarfiyatı olmamalıdır.
Cevap: C
12) Zamana bağlı olarak yönü ve şiddeti değişen akıma ne denir?
A) Alternatif akım B) Doğru akım C) Endüktif akım D) Kapasitif akım
Açıklama: Alternatif akım (AC), zamana bağlı olarak yönü ve şiddeti değişen akımdır. Alternatif akım büyük elektrik devrelerinde ve yüksek güçlü elektrik motorlarında kullanılır.
Cevap: A
13) Zamana bağlı olarak yönü ve şiddeti değişmeyen akıma ne denir?
A) Alternatif akım B) Doğru akım C) Endüktif akım D) Kapasitif akım
Açıklama: Doğru akım (DC), zamana bağlı olarak yönü ve şiddeti değişmeyen akımdır. Doğru akım genelde elektronik devrelerde kullanılır. En ideal doğru akım en sabit olanıdır. En sabit doğru akım kaynakları da pillerdir.
Cevap: B
14) Doğru akımda tehlikeli gerilim kaç volt olarak kabul edilmektedir?
A) 36 V B) 50 V C) 80V D) 120 V
Açıklama: Tehlikeli gerilim alternatif akımda 50 volt, doğru akımda ise 120 volttur.
Cevap: D
15) Cisimlerin birbirlerine sürtünmeleri veya temasları sonucu oluşan elektron alışverişlerine ne denir?
A) Alternatif Akım B) Doğru Akım C) Statik Elektrik D) Kondansatör
Açıklama: Statik elektrik durgun elektrik demektir. Bir maddeyi oluşturan atomlardan sürtünme gibi dış tesirlerle elektron koparılırsa, elektron kaybeden bu atomlar pozitif elektrik yüküyle yüklenmiş olur. Bu elektronları alan atomlar da negatif elektrik ile yüklenir. Dış tesirlerle yapılan elektron alış verişleri, atomların en dış yörüngelerinde meydana gelir. Maddelerde bu şekilde elektrik dengesizliği yaratılmasına statik elektrik yüklenmesi denir.
Cevap: C
16) Aşağıdakilerden durumda hangisinde statik elektrik oluşmaz?
A) Yoğunluğu yüksek olan sıvının boru içinde düşük hızla nakli
B) Akışkan sıvının yalıtılmış boru içinde hızla nakli
C) Tozların yalıtkan boru içinde hava ile hızla nakli
D) Toz malzemenin bant konveyörlerle nakli
Açıklama: Statik elektrik oluşabilecek durumlar ile statik elektriğe karşı alınacak tedbirler şunlardır:
• Parlayıcı ve patlayıcı maddelerin bulunduğu yerler ile bu maddelerin yakınındaki yerlerde statik elektrik
yüklerinin meydana gelmesine karşı nemlendirme, topraklama ve iyonizasyon gibi uygun tedbirler
alınmalıdır. Statik elektriği iletmeyen malzemelerin kullanılmasından mümkün olduğu kadar
kaçınılmalıdır.
• Sıvı parlayıcı ve patlayıcı maddelerin çok büyük akma hızları ile doldurulup boşaltılmalarından, sıçramalı
ve yüksek basınçla doldurulmalarından kaçınılmalıdır.
• Parlayıcı sıvıların konulduğu bütün depolar, boru donanımları ve boru bağlantıları statik elektriğe karşı uygun şekilde topraklanmalıdır. Depoların parlayıcı sıvılarla doldurulması ve boşaltılmasında araç ile depo arasında topraklama hattı bağlantısı yapılmalı ve statik elektriğe karşı tedbirler alınmalıdır.
• Lastik tekerlekler üzerinde hareket eden tankerler yüklü oldukları statik elektrikten tamamen arındırılmadıkça dolum yerlerine sokulmamalıdır.
• Öğütülerek toz haline getirilmiş maddelerin pnömatik konveyörlerle taşındığı hallerde, statik elektriğe karşı konveyörün metal boruları bütün hat boyunca birbirine iletken bağlantılı olmalı ve topraklanma!), titan, alüminyum ve magnezyum ince tozlarının taşındığı yerlere statik elektrik dedektörleri veya benzeri uygun tertibat konulmalıdır.
• Statik elektik birikmelerine karşı, gerekli yerlere statik elektrik yük gidericileri ve nötralizatörler konulmalı veya uygun diğer tedbirler alınmalıdır.
• Tabanca boyası yapılan tesislerde ûoyanacak veya verniklenecek metal parçalar, boyama hücrelerinin bütün metal kısımları ile davlumbazlar, kaplar, emme tertibatı ve boya tabancaları uygun şekilde topraklanmış olmalıdır.
• Sentetik akaryakıt kapları iletken maddelerle kaplanmalı, metal boyalarla boyama ya da iletken ağ geçirme işlemleri uygulanmalı yahut bu cins kaplar toprak içine yerleştirilmelidir. Sentetik kaplara iletken yüzeyler kazandırılması halinde bu yüzeyler doldurma ve boşaltmadan önce topraklanmalıdır.
• Akaryakıt depolama tankları akaryakıt doldurulduktan sonra ilgili standartlara uygun olarak gerekli bir süre dinlendirilmelidir.
Cevap: A
17) Atmosferdeki doğal elektriklenme sonucu bulutla yer arasındaki elektrik boşalmasına ne denir?
A) Şimşek B) Yıldırım C) Gök gürültüsü D) Paratoner
Açıklama: Havadaki bulutlar birbirine sürtünerek elektrik yükü kazanırlar. Zıt yüklü bulutlar birbirine yeterince yaklaşırsa elektrik yükleri bir buluttan diğerine akar. Bu olaya şimşek denir. Bazen, yük miktarı fazla olan bulut yeryüzüne yakın bir yerden geçer. İşte o zaman bulutla yer arasında bir elektrik boşalması olur. Bu olaya da yıldırım denir.
Cevap: B
18) Elektrik çarpması sırasında kalp, her ne kadar çalışmaya devam etse de, atışlar düzensiz gerçekleşir. Kalbin bu şartlar altındaki anlamsız atışlarına ne denir?
A) Çarpıntı B) Heyecan C) Travma D) Fibrilasyon
Açıklama: Kalbin, hata akım devresi üzerinde bulunması halinde, yabancı hata akımının bir kısmı kalp üzerinden geçerse, vücudun diğer adaleleri gibi, kalp adaleleri de kasılırlar ve kalbin kumanda sistemi bozulur. Kalp her ne kadar yine atmaya devam etse de bu artık düzenli değildir. Kalbin bu şartlar altındaki anlamsız atışlarına fibrilasyon denir. Fibrilasyon halinde kalp artık normal çalışamaz ve kan pompalama görevini yapamaz.
Cevap: D
19) İnsan bedeninden geçen en az kaç mA akım kalpte fibrilasyona ve şuur kaybolmasına neden olur?
A) 20-30 B) 80-100 C) 1.200 D) 10.000
Açıklama: Akım vücuda bir noktadan girer ve başka bir noktadan çıkar. Ciddi çarpılmalarda elektriğin girdiği ve çıktığı yerlerde yanıklar oluşur. Aslında akımın vücut içinde izlediği yollarda da yanıklar oluşmuştur. Akım şiddetine bağlı olarak ortaya çıkabilecek fizyolojik belirtiler aşağıdaki tabloda belirtilmiştir.
Akım Şiddeti Fizyolojik Belirtiler
0,01 mA Akımın hissedilme sınırıdır. Elde gıdıklanma olur.
1-5 mA Elde uyuşma hissi olur, elin ve kolun hareketi zorlaşır.
5-15 mA Tutulan cisim kendiliğinden bırakılabilir, elde ve kolda kramp başlar, tansiyon yükselir.
15-30 Ma Tutulan cismin kendiliğinden bırakılması mümkün değildir, kalbin çalışması etkilenmez.
30-80 mA Tahammül edilebilen akım şiddetidir. Tansiyon yükselir, kalp düzensiz çalışmaya başlar, nefes alıp verme zorlaşır, şok baş gösterir, genel olarak şuur yerindedir, bazı kimselerde 50 mA’den sonra bayılma meydana gelir.
80-100 Ma Akım tesir süresine bağlı olarak kalpte fibrilasyon (spazm) baş gösterir, şuur kaybolur.
3-8 A’den büyük Tansiyon yükselir, kalp durur, akciğer şişer, şuur kaybolur.
Cevap: B
20) Aşağıdakilerden hangisi elektrikle ilgili kazalarda etken değildir?
A) Akımın etki yaptığı süre B) Akım büyüklüğü ve şiddeti
C) Akımı taşıyan bağlantılar D) Akım doğru ise frekansı
Açıklama: Elektrik kazalarında etkili faktörler özetle şunlardır:
• Tehlikeli akımın cinsi (doğru akım veya alternatif akım)
• Etkileyen gerilimin büyüklüğü
• Akım büyüklüğü ve şiddeti
• Akım şiddetinin yönü ve izlediği yol
• Akım alternatif ise frekansı
• Akımın etki yaptığı süre
• Akımı taşıyan bağlantılar
• Elektrik devresinde izole edilmemiş noktaların bulunması
• Kaza sırasında vücudun gösterdiği direnç
• Devre topraktan tamamlanmış ise toprağın kuru ve ıslak olma durumu
• Ellerin kuru, ıslak, terli veya nasırlı olması
• Akım kaynağı ile kazalı arasında akımı engelleyici maddelerin bulunması
Cevap: D
21) Aşağıdakilerden hangisi elektrik çarpmasına karşı alınacak önlemlerden değildir?
A) Koruyucu yalıtım
B) Topraklama
C) Yüksek gerilim kullanma
D) Üzerinde durulan yerin yalıtılması
Açıklama: Elektrik çarpmasından korumak için genel olarak kullanılabilecek düzenler şunlardır:
• Koruyucu yalıtma
• Üzerinde durulan yerin yalıtılması
• Küçük gerilim kullanma
• Topraklama
Cevap: C
22) Elektrik tesisatında kaçak akımları fark ederek devreyi açan anahtarlara kaçak akım koruma anahtarları denmektedir. Can güvenliği ve yangından korunma için kaçak akım koruma anahtarlarının açmasınırları sırasıyla kaç olmalıdır?
A) 40mA-400mA
B) 30mA-300mA
C) 20mA-200Ma
D) 10mA-100mA
Açıklama: Kaçak akım koruma anahtarları, herhangi bir tesisatın hattından gelen ve dönen akımların toplamının sıfır olması esasına göre çalışırlar. Normal bir tesisatta gelen akımların meydana getirdiği manyetik alanla giden akımların meydana getirdiği manyetik alan birbirine eşit ve zıttır. Burada tesisatın bir veya üç fazlı olması sonucu değiştirmemektedir. Gelen ve giden akımlar birbirine eşit ise bileşke alan sıfır olacağından, cihazın akım bobinine etki eden alan bulunmayacaktır. Ancak tesisatın herhangi bir yerinden küçük bir kaçak akım (hata akımı) varsa, gelen akım giden akıma eşit olmayacağından cihazın akım bobini üzerinde fark alanı (bileşke alan) meydana gelerek bir emk endükler. Bu emk, kaçak akım koruma anahtarının açma sınırına ulaştığında devreyi otomatik olarak keser. Can güvenliğinde kaçak akım koruma anahtarının açma sınırı 30 mA’dir. 300 – 500 mA’de devreyi açanlar ise yangın koruma anahtarı olarak isimlendirilir. Kaçak akım koruma anahtarları evde ve işyerinde tesisatın ana girişine, yangın koruma anahtarları ise ana kolon hattı girişine bağlanmalıdır. Kaçak akım rölelerinin tam görevlerini yapabilmeleri için tesisin topraklamasının iyi yapılmış ve topraklama iletkeninin yalıtılmış iletkenden olması gerekir.
Cevap: B
23) Aşağıdakilerden hangisi teknik bakımından dokunmaya karşı koruma yapılamazsa alınacak tedbirlerinden değildir?
A) Yalıtılan çalışma zemininin izolasyon direnci ölçülerek uygunluğu tespit edilmeli
B) Çalışmazemini yalıtıimalı
C) Tesisin uygun yerlerine gerekli ikaz levhaları aşılmalı
D) Yalıtkan ayakkabı kullandırılmamak
Açıklama: Elektrik kabloları gerilim değerine uygun olarak yalıtıimalı ve bu kablolarla bunların bağlantı ve kontrol tertibatı dış etkilere karşı uygun şekilde korunmalıdır. Kaynak tesisleri, tavlama ve eritme ocakları ile elektroliz tesisleri gibi elektrokimyasal tesislerde teknik bakımdan veya işletme bakımından dokunmaya karşı koruma yapılamazsa, çalışma zemininin yalıtılması, yalıtkan ayakkabı kullandırılması ve yalıtkan aygıtlar verilmesi gibi tedbirler alınmalıdır. Ayrıca, tesisin uygun yerlerine gerekli ikaz levhaları asılarak çalışanlar uyarılmalıdır. Yalıtılan çalışma zemininin izolasyon direnci ölçülerek uygunluğu tespit edilmelidir.
Cevap: D
24) Aşağıdakilerden hangisi sıfırlamanın tanımıdır?
A) Devreyi otomatik olarak kesen bir koruma cihazıdır.
B) Madeni kısımların toprak ile elektriksel bağlantısının yapılmasıdır.
C) Yerleri değişmeyen sabit elektrikli makine ve araçlarla, elektrik panolarının taban alanına tahta ızgara
veya lastik paspas konulmasıdır.
D) Elektrikli makine ve araçların gövde kısımlarının nötr iletkenine bağlanmasıdır.
Açıklama: Sıfırlama, elektrikli makine ve araçların gövde kısımlarının (şaselerinin) nötr iletkenine bağlanmasıdır. Nötr hattına doğrudan doğruya bağlamak için en az 10 mm2 kesitinde bakır iletken kullanılması zorunludur.
Cevap: D
25) Makine ve tezgâhlarda oluşabilecek elektrik kaçaklarından çalışanları korumak için uygulanan aşağıdaki yöntemlerden hangisi sakıncalıdır?
A) Sıfırlama B) Kaçak akım rölesi kullanma C) Küçük gerilim kullanma D) Topraklama
Açıklama: Sıfırlama, gerilim altında olmayan bütün tesisat kısımlarının, şebekenin sıfırlama hattına (topraklanmış nötr hattına) veya ayrı çekilmiş koruma iletkenine bağlanmasıdır. Ancak sıfırlamanın bazı sakıncaları vardır. Giriş faz nötr iletkenleri eğer yer değiştirilirse, alıcılar üzerinde faz verilmiş olur. Normalde nötr hattında enerji bulunmamalıdır; ancak şebeke hatlarının dengesiz yüklenmesi sonucu olarak nötr hattında da enerji olabilir. Küçük değerdeki kaçaklar, sigorta tarafından algılanmayacağı için cihaza dokunan kişiler için de her zaman potansiyel tehlike oluşturur.
Cevap: A
