1) Sodyum ve kalsiyum karpitin suyla temasından aşağıdaki gazlardan hangisi çıkar?
A)Karbondioksit/ Klor
B) Metan / Hidrojen
C) Asetilen / Kükürdioksit
D) Hidrojen / Asetilen
Açıklama: Sodyum metalinin su ile hızlı reaksiyonunun sonucunda renksiz sodyum hidroksit çözeltisi ve hidrojen gazı oluşur. 2Na(k)+2H20—2NaOH(aq)+H2(9)
Kalsiyum karpit suyla temas ederse, çok parlayıcı olan asetilen gazı açığa çıkar. CaC2 + 2H20 —- Ca(OH)2+C2H2
Cevap: D
2)
I-Çok hızlı bir gaz genişlemesiyle ve genellikle ısı açığa çıkmasıyla meydana gelen kimyasal reaksiyon veya değişim
II-Yanıcı maddenin oksijenle birleşmesi sonucunda dışarıya ısı vermesi
III-Kolay alev alabilen maddelerin hava ile belli orandaki homojen karışımlarının çok kolay alev alarak hızla yanması
Yukarıda verilen tanımlar sırasıyla aşağıdakilerden hangisine aittir?
A)Patlama – Yanma – Parlama B) Yanma – Parlama – Patlama
C) Yangın – Yanma – Parlama D) Parlama – Yanma – Patlama
Açıklama: Yanma, yanıcı maddenin oksijenle birleşmesi sonucunda dışarıya ısı vermesine neden olan olaydır. Kolay alev alabilen maddelerin (parlayıcı maddeler) buhar veya gazlarının hava ile belli orandaki homojen karışımları, maddenin çok kolay alev alarak hızla yanmasına sebep olur ki, bu tür yanma olayına parlama denir. Patlama ise, çok hızlı bir gaz genişlemesiyle ve genellikle ısı açığa çıkmasıyla meydana gelen bir kimyasal reaksiyon veya değişimdir.
Cevap: A
3) Kolay alev alabilen maddelerin buhar veya gazlarının hava ile belli orandaki homojen karışımlarının çok kolay alev alarak hızla yanmasına ne denir?
A)Parlama B) Patlama C) Yangın D) Alevlenme
Açıklama:
Cevap: A
4) Çok hızlı bir gaz genişlemesiyle ve genellikle ısı açığa çıkmasıyla meydana gelen kimyasal reaksiyon veya değişime ne denir?
A)Patlama B) Yanma C) Yangın D) Parlama
Açıklama:
Cevap: A
5) Kapalı kaptaki gazın genleşerek ısı transferi sonucu meydana getirdiği tehlikeli olay aşağıdakilerden hangisidir?
A)Patlama B) Parlama C) Yanma D) Yangın
Açıklama: Patlama çevresindeki ortamda bir şok dalgası oluşturur. Genel olarak patlamalar kapalı yerlerde meydana gelir. Kapalı bir yerde, bir tank veya bina içerisinde yanabilecek bir gaz veya parlayıcı sıvı buharı olduğu zaman bir kıvılcım ile tutuşur. Alev tutuşma noktasından başlayarak süratle kapalı hacim içinde yayılır. İçeride bulunan gazın sıcaklığı artar ve gaz genleşir. Genleşen gaz ileriye doğru basınç dalgaları şeklinde hareket ederek alevin önündeki gazı sıkıştırır ve gaz sıkışma sonucu daha fazla ısınır. Alev bu sıkışan bölüme ulaştığı zaman, burada da büyük bir hızla yanmaya devam eder. Yanmanın olduğu yer kısmen veya tamamen kapalı olduğu için, yanmanın en yüksek hıza eriştiği anda patlama olur.
Cevap: A
6) Aşağıdakilerden hangisi patlama türlerinden değildir?
A)Katı madde patlamaları
B) Toz patlamaları
C) Sıvı madde patlamaları
D) Basınç patlamaları
Açıklama: Patlama türleri şunlardır:
Katı madde patlamaları
Toz patlamaları
Kimyasal madde patlamaları
Basınç patlamaları
Gaz patlamaları
Sıvı maddelerin içerisinde oksijen bulunmadığından, bu maddeler ancak gazlaşmaları halinde buharları parlayabilir. Bu nedenle, sıvı maddeler bu sınıflandırmaya dâhil edilmemiş ve parlayıcı sıvılar gaz patlamaları ile birlikte değerlendirilmiştir.
Cevap: C
7) Aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
A)Oksijen ve nitrojen gazlarının molekül ağırlıkları atom ağırlıklarının iki katıdır.
B)20.000 ppm % 2 değerine eşittir.
C)Atmosferde % 78-79 oranında nitrojen gazı bulunur.
D)En şiddetli grizu patlaması metan oranının % 2 olduğu zaman görülür.
Açıklama: Grizu patlaması, belli oranlardaki metan gazıyla havanın karışarak oluşturduğu patlamadır. Havada metan oranının % 5 -15 olması durumunda patlama riski oluşur. En kolay patlama metan oranının % 8, en şiddetli patlama ise metan oranının % 9,5 olduğu durumlarda gerçekleşir.
Cevap: D
8) Aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
A)Patlama alt limitinin altındaki karışımlara fakir karışım denir.
B)Patlama alt limitinin altındaki konsantrasyonlarda yanıcı madde azlığından patlama olmaz.
C)Patlama üst limitinin üstündeki karışımlara zengin karışım denir.
D)Patlama üst limitinin üstündeki konsantrasyonlarda oksijen fazlalığından patlama olmaz.
Açıklama: Ortamda bulunan yanıcı veya parlayıcı sıvıların buharları, yanıcı gazlar veya yanıcı tozlar, hava (veya oksijen) ile uygun oranlarda karışım oluşturduğunda, ortamda bir tutuşturma kaynağı varsa hızlı bir yanma veya patlama olur. Bu uygun orana parlama veya patlama aralığı denir.
Patlama alt limiti (LEL), havadaki buhar, gaz ve toz yüzdesinin bir yangın veya patlama oluşturması için gerekli olan en alt seviyesidir. Bunun altındaki konsantrasyonlarda yakıt (madde) yeterli olmadığından yangın olmaz ve karışım bu anlamda fakir karışım olarak nitelendirilir.
Patlama üst limiti (UEL), havadaki buhar, gaz veya toz yüzdesinin bir yangın veya patlama oluşturması için gerekli olan en üst seviyesidir. Bunun üstündeki konsantrasyonlarda hava (oksijen) yeterli olmadığından yangın olmaz ve karışım bu anlamda zengin karışım olarak nitelendirilir.
Cevap: D
9) Alevin sürekliliğini kendi kendine sağladığı sıcaklığa ne denir?
A)Patlama noktası B) Parlama noktası C) Yanma noktası D) Kaynama noktası
Açıklama: Alevin sürekliliğini kendi kendine sağladığı sıcaklığa yanma noktası denir. Yanma noktası, genellikle parlama noktasının birkaç derece üzerinde bir sıcaklıktır.
Cevap: C
10) Kritik sıcaklığı aşağıdakilerden hangisi ifade eder?
A)Maddenin sıvı fazdan gaz fazına geçtiği sıcaklık
B)Basınç altındaki gazın sıvılaştırılabildiği sıcaklık
C)Madde buharlarının bir alevle teması sırasında tutuşabildiği en düşük sıcaklık
D)Maddenin patlama sıcaklığı
Açıklama: Kritik sıcaklık, basınç altındaki gazın sıvılaştırılabildiği sıcaklık derecesidir. Bunun üzerindeki sıcaklıkta sadece basınç uygulayarak gazı sıvı hale getirmek mümkün değildir.
Cevap: B
11) Bir sıvının kaynama noktası ile parlama noktası arasındaki ilişkiye ilişkin aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
A)Her ikisinde de sıvının buharlaşması söz konusudur.
B)Yüksek kaynama noktasına sahip bir yakıt, aynı zamanda yüksek parlama noktasına sahiptir.
C)Parlama noktası sıvının buhar basıncının yanabilecek bir karışımda olduğu sıcaklıkken, kaynama noktası
sıvının buhar basıncının atmosfer basıncına eşit olduğu sıcaklıktır.
D)Biryakıtın parlama noktası, kaynama noktasından çokdaha yüksek değerdedir
Açıklama: Bir sıvının kaynama noktası, parlama noktası ile ilişkilidir ve her ikisinde de sıvının buharlaşması söz konusudur. Parlama noktası sıvının buhar basıncının yanabilecek bir karışımda olduğu sıcaklıkken, kaynama noktası sıvının buhar basıncının atmosfer basıncına eşit olduğu sıcaklıktır. Yüksek kaynama noktasına sahip bir yakıt, aynı zamanda yüksek parlama noktasına sahiptir ve parlama noktası, kaynama noktasından çok daha düşük değerdedir.
Cevap: D
12) Kapalı alan çalışmalarının öncesinde ortam atmosferinde bulunan parlayıcı ve patlayıcı gaz konsantrasyonu ölçmek için aşağıdakilerden hangisi kullanılır?
A)Odyometre B) Anemometre C) Eksplozimetre D) Psikrometre
Açıklama: Eksplozimetre, kapalı alan çalışmalarının öncesinde ortam atmosferinde bulunan parlayıcı ve patlayıcı gaz konsantrasyonu ölçmek için kullanılır.
Cevap: C
13) Endüstriyel tesislerde kurulacak gaz algılama sistemlerinin özelliklerine ilişkin aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
A)Gaz algılama sistemlerinde marka seçimi önemlidir.
B)Gaz algılama sistemlerinde teknoloji seçimi önemlidir.
C)Detektör sayısı ve detektörlerin doğru yerlere yerleştirilmesi önemlidir.
D)Rüzgâr yönü, ortam sıcaklığı, arazi yapısı gibi faktörlere bağlı olarak sızıntı durumunda gazın yayılma
yolunun tespit edilmesi önemlidir.
Açıklama: Endüstriyel tesislerde gaz algılama sistemlerinin kurulmasında önemli olan husus; algılama teknolojisinin seçimi, detektör sayısı, detektörlerin doğru yerlere yerleştirilmeleri, sistemin rutin servis bakımı ile rüzgâr yönü, ortam sıcaklığı, arazi yapısı gibi faktörlere bağlı olarak sızıntı durumunda gazın yayılma yolunun tespit edilmesidir.
Cevap: A
14) Kimyasal madde tehlike derecelendirmesinde kullanılan indekslerden ATEX 100A, hangi tehlike derecelendirme sınıflamasında kullanılır?
A)Patlayıcı ortamların derecelendirme sınıflamasında
B)Tehlikeli kimyasal maddelerin derecelendirme sınıflamasında
C)Yangınların derecelendirme sınıflamasında
D)Kimyasal maddelerin derecelendirme sınıflamasında
Açıklama: AB’nin 94/9/EC Direktifi (ATEX 100A), patlamaya karşı korumalı teçhizat ve koruyucu sistemlere ilişkin gereksinimleri belirlemektedir. Bu direktif, madenler de dâhil olmak üzere endüstrideki tüm potansiyel patlayıcı ortamlara uygulanır. Bütün elektrik ve mekanik teçhizat ve koruyucu sistemleri kapsamaktadır. Direktifte temel sağlık ve güvenlik gereksinimlerine ek olarak, sertifika verilmesi ve markalamanın yanı sıra kategorilere bağlı olarak donanımların ve güvenlik sistemlerinin sınıflandırılması da düzenlenmektedir.
Cevap: A
15) Exproof terimi hangi anlama gelmektedir?
A)Patlamadan etkilenmeyen
B)Patlamaya karşı korunmuş
C)Patlayıcı ortam sınıfları
D)Patlayıcı ortamlarda kullanılmayan aletler
Açıklama: Exproof, “explosion proof” kelimesinin kısaltılmış şeklidir. İngilizcede “explosion protection” anlamına gelen exproof terimi, Türkçede “patlamaya karşı korunmuş” anlamına gelmektedir.
Cevap: B
16) Basınçlı kaplardan kaynaklanan hangi tehlikeye karşı elektrik tesisatının exproof olması gerekir
A)Parçalanma tehlikesi
B)Boğulma ve zehirlenme tehlikesi
C)İnfilak tehlikesi
D)Kimyevi ve termal yanık tehlikesi
Açıklama: Basınçlı kaplardan kaynaklanan infilak tehlikesine karşı aşağıdaki korunma tedbirleri alınmalıdır:
Tasarım ve imalat yetkili teknik elemanlarca yapılmalıdır.
Tasarım ve imalatta gerekli tedbirler alınmalıdır. Kaplar gerekli emniyet cihazları ile donatılmalıdır.
Kapların uygun yerleşimi sağlanmalıdır.
Ehliyetli elemanlarca işletme ve bakımı sağlanmalıdır.
İşletme ve bakım talimatları hazırlanmalıdır.
Periyodik bakım ve testleri yapılarak belgelendirilmelidir.
Elektrik tesisatı exproof olmalı ve paratoner bulundurulmalıdır.
Maruziyet alanı belirlenmeli ve ilgisizlerin girmesi önlenmelidir.
Çalışmalar en az elemanla yürütülmelidir.
Düzenli olarak sicil kayıtları tutulmalıdır.
Cevap: C
17) Aşağıdakilerden hangisi yanıcı, parlayıcı ve patlayıcı kimyasalların üretildiği ve depolandığı işyerlerinde yangına karşı tutuşma kaynağında alınacak önlemlerden birdeğildir?
A)Depolarda forkliftlerin akü şarjlarının yapılması
B)Statik elektrik oluşma potansiyelinin yok edilmesi
C)Sigara içilmeyecek alanların tespit edilmesi
D)Parlayıcı kimyasalların kullanıldığı işyerlerinde ısınma işleminin uygun şekilde yapılması
Açıklama: Yanıcı, parlayıcı ve patlayıcı kimyasalların üretildiği ve depolandığı işyerlerinde, yangına karşı tutuşma kaynağında alınacak önlemler şunlardır:
Depolama tanklarının taşma havuzlarının bulunduğu alanlara pompa veya elektrikli cihazların konmasının yasaklanması
Parlayıcı kimyasalları taşıyan boru hatlarına elektrik motorlarının konmasının yasaklanması
Statik elektrik oluşma potansiyelinin yok edilmesi
Depolarda forkliftlerin akü şarjlarının yapılmaması
Parlayıcı kimyasalların kullanıldığı işyerlerinde ısınma işleminin uygun şekilde yapılması
Sigara içilmeyecek alanların tespit edilmesi
Cevap: A
18) Aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
A)Kolay alevlenir ve alevlenir maddeler birarada depolanabilirler.
B)Çok toksik ve toksik maddeler bir arada depolanabilirler.
C)Toksik ve patlayıcı maddeler birarada depolanabilirler.
D)Toksik ve oksitleyici maddeler bir arada depolanamazlar.
Açıklama:
Cevap: A
19) Elektrostatik yük oluşumu ve boşalması aşağıdaki durumlardan hangisinde görülür?
A)Sıvının düşük hızla birtanka boşaltılması
B)Toz malzemenin büyük kap veya silolara doldurulması
C)Toz malzemenin pnömatik naklinin izolesiz boru içinde yapılması
D)Sıvının iletken boruda hızla nakledilmesi
Açıklama: Elektrostatik yük oluşumu ve boşalması aşağıdaki durumlarda görülebilir:
Sıvının iletken olmayan bir araçla ve yüksek hızla bir tanka boşaltılması ve yüklenmiş sıvı yüzeyinin iletken bir sivri uca yaklaşması
Toz malzemenin büyük kap veya silolara doldurulması ve statik yükle yüklenmiş toz yüzeyine iletken bir kapla yaklaşılması
Toz malzemenin pnömatik naklinin izole boru içinde yapılması
Sıvının iletken olmayan boruda hızla nakledilmesi
İletken olmayan nakil bant ve kayışlarının hızla dönmesi
Yüklenmiş sisteme sivri uçlu bir iletkenle yaklaşılması
Cevap: B
20) Aşağıdaki durumlardan hangisinde statik elektrik oluşmaz?
A)Sıvının iletken olmayan bir boru ile yüksek hızla boşaltılması
B)Toz malzemenin pnömatik naklinin izole boru içinde yapılması
C)İletken olmayan nakil bant ve kayışlarının hızla dönmesi
D)Havalandırma bacasından parlayıcı buharların çıkması
Açıklama:
Cevap: D
21)
I-Patlama enerjisine dönüşebilecek ısı kaynaklarının önlenmesi
II-Statik elektrik yük boşalmalarının önlenmesi
III-Katodik koruma yapılarak patlama enerjisinin kaynağının önlenmesi
IV-Exproof malzeme kullanarak patlama enerjisinin kaynağının önlenmesi
Patlamadan korunma için yukarıdaki ifadelerinden hangisi/hangileri doğrudur?
A) I, II, II B) I, II, IV C) I, II, III, IV D) I, IV
Açıklama: Katodik koruma; korunacak metal yapıyı, oluşturacak bir elektrokimyasal hücrenin katodu haline getirerek, metal yüzeyinde yürümekte olan anodik reaksiyonların durdurulmasıdır. Katodik korumada amaç, korunacak olan metalin potansiyelini anodun açık devre potansiyeline kadar polarize etmektir. Bunu sağlamak için metale katodik yönde bir dış akım uygulanır. Katodik koruma, metallerin korozyona maruz kalmaması için yapılır.
Cevap: B
22) Kimyasallar orijinal kaplarından başka kaplara bölünmesi durumunda daima………………….
Yukarıdaki boşluğa aşağıdakilerden hangisi gelmelidir
A)Siyah renkli kaplar kullanılmalıdır.
B)Plastik şişelere konulmalıdır,
C) Cam kaplar kullanılmalıdır,
D) Etiketlenmelidir.
Açıklama: Kimyasallar orijinal kaplarından başka kaplara bölünmesi durumunda daima etiketlenmelidir.
Cevap: D
23) NFPA Tehlike İşaretleme Sisteminde mavi renk aşağıdakilerden hangisini ifade eder?
yanıcılık
sağlık reaktiflik
özel notlar-beyaz
A)Sağlık B) Yanıcılık C) Reaktiflik D) Özel notlar
Açıklama: NFPA Tehlike İşaretleme Sistemi; kimyasalların sağlık, yanıcı ve reaktif tehlikelerini göstermek için bir sistem geliştirmiştir. Kimyasallar, spesifik tedbir sembolleri ile sınıflandırılmışlardır.
Cevap: A
24) NFPA Tehlike İşaretleme Sisteminde kullanılan mavi, kırmızı, sarı ve beyaz renkler sırasıyla aşağıdakilerden hangisini ifade eder?
A)Sağlık – Yanıcılık – Reaktiflik – Özel notlar
B)Yanıcılık – Özel notlar- Sağlık – Reaktiflik
C)Reaktiflik – Özel notlar- Yanıcılık – Sağlık
D)Özel notlar – Yanıcılık – Reaktiflik – Sağlık
Açıklama :
Cevap: A
25) NFPA Tehlike Derecelendirme Endeksinde özel notlar altında yer alan “OX” kodu aşağıdakilerden hangisini ifade eder?
A) Oksitleyici madde
B) Su ile reaksiyona giren madde
C) Toksik madde
D) Korozif madde
Açıklama: NFPA Tehlike Derecelendirme Endeksinde özel notlar şu kodlar ile ifade edilir:
OX- Oksitleyici madde
W-Su ile reaksiyona giren madde
P – Polimerizasyon
ACID-Asit
ALK- Alkali
COR-Korozif
Cevap: A
