Türkiyede ve Dünyada İş Sağlığı ve Güvenliğinin Tarihsel Gelişimi

ilk iş hekimliği kitabı olan “De Morbis Metallicis”i yazmıştır. Ayrıca zehirlerin kimyasal yapıları ile doz ve organizma arasındaki ilişkiyi saptayabilme gibi çok önemli araştırmalar yapmıştır. Bu nedenle Paracelsus modern toksikolojinin başlangıcı sayılmaktadır.

Dünyada ilk mineroloji bilgini olarak bilinir. “De Re Metallica” isimli eseri yayınlamıştır. Zamanın jeoloji, madencilik, metalurji bilgilerini de kapsayan önemli kitabında, tozu önlemek için maden ocaklarının havalandırılması gerektiğini belirtmiş, iş kazaları ve iş güvenlik yöntemleri konusunda önerilerde bulunmuştur.

“De Morbis Artificum Diatriba” isimli kitabında özellikle iş kazalarını önlemek için, iş yerlerinde koruyucu güvenlik önlemlerinin alınmasını önermiştir. İşçi sağlığının kurucusu sayılmıştır. Kurşun ve cıva zehirlenmelerini incelemiş ve belirtilerini saptamıştır. Hastalara ’’ne iş yaptıklarının sorunuz’’ demiştir.

İngiliz parlamento üyesi olarak çalışma koşullarını düzeltmek amacıyla, çalışma saatlerinin azaltılması, maden ocaklarında ve fabrikalarda çalıştırılan kadın ve çocukların korunmasını öngören yasalar çıkarılması konusunda çaba harcamıştır.

Genç işçilerin çalışma saat ve koşulları ile ilgili olarak bir rapor hazırlamıştır.

1802 yılında “Çırakların Sağlığı ve Morali” adlı yasanın çıkarılmasını sağlamıştır. Çıkarılan bu Kanun ile İngiltere’de işçi sağlığı ve iş güvenliği ile ilgili olarak çıkartılan bu ilk yasa çalışma saatini günde 12 saat olarak sınırlamıştır.

İskoçya’daki fabrikasında on yaşın altında kimseyi çalıştırmamış ve çalışma saatlerini de azaltmıştır. Gençler ve yetişkinler için ayrı ayrı eğitim programları hazırlamış ve iş yerinde çevre koşullarının düzeltilmesi için önemler almıştır.

“Bel Kemiği Eğriliklerinde Sık Görülen Alt Taraf Organlarındaki Felçler Üstüne” adındaki kitabında özellikle baca temizleyicilerinde görülen skrotum kanserlerinin nedeni olarak is üzerinde durmuş ve bunu bir meslek hastalığı olarak nitelemiştir.

1787 ile 1853 yılları arasında yaşayan Orfila ise, zehirli maddelerin analitik yöntemlerle tanımlanabileceğini ileri sürmüş, yeni yöntemler geliştirerek, toksikolojinin ilerlemesine öncülük etmiştir.

1795 ile 1832 yılları arasında yaşayan ünlü hekim Charles Turner Thackrah iç hastalığı uzmanı iken sonradan meslek hastalıklarına yönelmiş ve bir kitap yayınlayarak, bu konunun İngiltere’de öncülüğünü yapmıştır.

Bu çalışmalardan etkilenen Michel Sadler 1832 yılında parlamentoya yeni bir yasa önerisi getirmiş ve 1833 yılında “Fabr ikalar Yasası” adı altında yürürlüğe girmesini sağlamıştır. Bu yasa ile fabrikaların denetimi için müfettiş atanması zorunlu kılınmış, 9 yaşın altındaki çocukların işe alınması ve 18 yaşından küçüklerin ise 12 saatten fazla çalıştırılmaları yasaklanmıştır. 1847 yılında çıkarılan “On Saat Yasası” ile çalışma saatleri sınırlandırılmıştır.

Yukarıdaki yasalar neticesinde Thomas Legge kurşun zehirlenmesi gibi şarbonun da meslek hastalığı olduğunu ileri sürmüş, atanan ilk hekim iş güvenliği müfettişi olmuştur.

Çalışma koşullarına ilişkin olarak getirdiği düzenlemeler yanında, madende bir hekim bulundurulmasını da hükme bağlamış olan ilk yasal düzenlemedir. Ancak Padişah tarafından onaylanmadığı için bir tüzük niteliği kazanamamıştır.

Tanzimat’tan sonraki ikinci önemli belgedir. Genellikle iş güvenliğini ilgilendiren önemli hükümler getirmiştir.

Kömür tozlarının amele menafi füruhuna dair… kısacası artık kömür tozlarının satılıp işçilere pay edilmesini içerir 1921 (Zonguldak büyük bir ildir ve burada çalışanlara pay verilmesi gerekiyordu)

Kömür işçilerinin çalışma koşullarının düzeltilmesi ile barınma sorunları ile ilgilidir-1921

İş kazası ve meslek hastalıklarından doğan hukuki sorumlulukları düzenler-1926

İş yerlerinde 50 kişi ve üzerinde işçi çalıştıran işyerlerinde işyeri hekimi ve tedavi mecburiyeti getirmiştir-1930