1)Aşağıdakilerden hangisi OHSAS 18001 uygulamasının işletmelere sağlayacağı faydalardan biri değildir?
A) Çalışan motivasyonu ve çalışan katılımını artırmak
B) Ürün kalitesini arttırmak
C) Ulusal ve uluslararası mevzuatlara uyum sağlamak
D) İş kazaları ve meslek hastalıkları sebebiyle oluşabilecek iş gücü kayıplarını en aza indirmek
Açıklama: OHSAS 18001 uygulamasının işletmelere sağlayacağı faydalar şunlardır:
Ulusal ve/veya uluslararası mevzuatlara uyum sağlamak
Çalışanları işyerinin olumsuz etkilerinden ve kazalardan koruyarak, rahat ve güvenli bir ortamda çalışmalarını sağlamak
Çalışan motivasyonu ve çalışan katılımını artırmak
İş kazaları ve meslek hastalıkları sebebiyle oluşabilecek iş ve iş gücü kayıplarını en aza indirgeyerek, iş veriminde artışı sağlamak ve maliyetleri düşürülmek
Çalışma ortamlarında alınan tedbirlerle, işletmeyi tehlikeye sokabilecek yangın, patlama, makine arızaları vb. durumların ortadan kaldırılması neticesinde işletme güvenliğini sağlamak
İş performansını artırmak
Diğer işletmeler ya da müşterilere karşı duyarlı, sorumlu bir imaj yaratmak
Rakiplere karşı üstünlük sağlamak
Cevap: B
2)Aşağıdakilerden hangisi süreklilik arz eden koruma uygulamalarından değildir?
A) İşe giriş sağlık muayenesi
B) Periyodik sağlık muayenesi
C) İş sağlığı ve güvenliği eğitimleri
D) Kişisel koruyucu donanım kullanımı
Açıklama: işe giriş muayenesi, işçi ilk işe girerken yapıldığı için bir çeşit önleyici faaliyettir.
Cevap: A
3)Periyodik durum değerlendirmesi yapılırken aşağıdakilerden hangileri dikkate alınmalıdır?
I- İSG yönetim sisteminin genel performansı
II- Sistem bileşenlerinin performansı
III- Denetleme bulguları
IV- İç ve dış faktörler
A)l, II B) III, IV C) I, II, III D) I, II, III, IV
Açıklama: Periyodik durum değerlendirmesi yapılırken; İSG yönetim sisteminin genel performansı, sistemin bileşenlerinin performansı, denetleme bulguları, iç ve dış faktörler (değişen organizasyonel yapı, değişen kanunlar, yeni teknoloji sunumu vb.) dikkate alınmalıdır.
Cevap: D
4)Aşağıdakilerden hangisi performans ölçüm yöntemlerinden biri değildir?
A) Yönetimin gözden geçirmesi
B) Çalışma ortamlarının yasal mevzuatlara göre uygunluk testleri
C) Çalışanların hareket biçimleri ve tarzları
D) İş güvenliği turları
Açıklama: Performans ölçüm yöntemleri şunlardır:
Periyodik saha denetimleri
İş güvenliği turları
Makine ve teçhizatın emniyet tertibatlarının tetkiki ve durumlarının tespiti
Çalışma ortamlarının yasal mevzuatlara göre uygunluk testleri
Çalışanların hareket biçimleri ve tarzları
Benzer kuruluşlarla mukayese yapılması
Cevap: A
5)İşyerlerinde iş sağlığı ve güvenliğine yönelik faaliyetlerin etkili, sürekli ve sistematik olarak yürütülebilmesi aşağıdakilerden hangisi ile sağlanır?
A) Belge sisteminin kurulması
B) Düzenli kontrollerin yapılması
C) İşyeri ortamının ölçülmesi
D) Risk değerlendirmesi
Açıklama: İşyerlerinde iş sağlığı ve güvenliğine yönelik çalışmalar yürütülürken belge sisteminin de kurulması gereklidir. Belgelendirme, çalışmaların etkili, sürekli ve sistematik olarak yürütülebilmesi için gerekli olduğu gibi, aynı zamanda yasal bir zorunluluktur.
Cevap: A
6)İşyerlerinde risk değerlendirmesi yapılması yükümlülüğünün yasal dayanağı 6331 İSG kanunun hangi maddesidir?
A)10 B) 22 C)30 D) 81
Açıklama. 6331 madde 10 Risk değerlendirmesi, kontrol, ölçüm ve araştırma
MADDE 10 – (1) İşveren, iş sağlığı ve güvenliği yönünden risk değerlendirmesi yapmak veya yaptırmakla yükümlüdür. Risk değerlendirmesi yapılırken aşağıdaki hususlar dikkate alınır:
Cevap: A
7)6331 İSG kanununa göre risk değerlendirmesi yapma yükümlülüğü hangi işyerleri için geçerlidir?
A) Bütün işyerleri
B) 50 ve daha fazla işçi çalıştıran işyerleri
C) Çok tehlikeli işyerleri
D) Sanayiden sayılan işlerin yapıldığı işyerleri
Cevap: A
8) İş sağlığı ve güvenliğine yönelik risk değerlendirme uygulaması aşağıdakilerden hangisinde zorunludur?
A) ISO 9001 B) IS014001 C) ISO 22000 D) OHSAS18001
Açıklama: OHSAS 18001 standardına göre; kuruluş sürekli olarak tehlikelerin tanımlanması, risklerin değerlendirilmesi ve gerekli kontrollerin belirlenmesi için prosedürler oluşturmalı ve sürdürmelidir.
Cevap: D
9)Aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
A)Tehlike ve risk aynı şey değildir.
B)Tehlike ve risk kavramları arasında farklılık bulunmaktadır.
C)Tehlikeleri belirlemeden de riskleri değerlendirmek mümkündür.
D)Risk, tehlikenin meydana gelme olasılığı ile ortaya çıkan zararın şiddetinin bileşkesidir.
Açıklama: Günlük hayatta tehlike ve risk kavramları birbirinin yerine sıklıkla kullanılmaktadır. Gerçekte ise, tehlike ve risk
aynı şey değildir. Her iki kavramın anlamları arasında farklılık bulunmaktadır. İş sağlığı ve güvenliği açısından bu iki kavram
şöyle tanımlanabilir:
Tehlike: Çalışma çevresinin fiziki kusurları ve insanların hatalı davranışları gibi, çalışma ortam ve koşullarında varolan, ya da dışarıdan gelebilecek kapsamı belirlenmemiş olan durumların kişilere, işyerlerine ve çevreye zarar ya da hasar verme potansiyelini ifade eder.
Risk: Belirli bir tehlikeli olayın meydana gelme olasılığı ile bu olayın sonuçlarının ortaya çıkardığı zarar ve hasarın şiddetinin bileşkesidir (Risk=Olasılık xŞiddet).
Cevap: C
10) Aşağıdakilerden hangisi tehlikenin tanımıdır?
A) Tehlike: İşyerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek, çalışanı veya işyerini etkileyebilecek zarar veya hasar verme potansiyelini,
B)Tehlikeli bir olayın veya maruz kalma durumunun meydana gelme olasılığı ile olay veya maruz kalma durumunun yol açabileceği yaralanma veya sağlık bozulmasının ciddiyet derecesinin birleşimi
C)Yaralanmalara, ölüme, maddi zararlara veya diğer kayıplara yol açan ve istenmeyen olay
D)Kazaya neden olan veya kazaya sebep potansiyele sahip istenmeyen durum
Açıklama: 6331 e göre Tehlike: İşyerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek, çalışanı veya işyerini etkileyebilecek zarar veya hasar verme potansiyelini,
Cevap: A
11)Risk kavramı aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak tanımlanmıştır?
A) Yaralanmalara, ölüme, maddi zararlara veya diğer kayıplara yol açan ve istenmeyen olay
B) İnsanların yaralanması veya sağlığının bozulması veya bunların birlikte gerçekleşmesine sebep olabilecek kaynak, durum veya işlem
C) Kazaya neden olan veya kazaya sebep potansiyele sahip istenmeyen durum
D) Tehlikeli bir olayın veya maruz kalma durumunun meydana gelme olasılığı ile olay veya maruz kalma durumunun yol açabileceği yaralanma veya sağlık bozulmasının ciddiyet derecesinin birleşimi
Cevap: D
12) Risk kişi tarafından ilk belirlendiğinde bir önem seviyesinde algılanır. Ancak zamanla önem seviyesinde bir düşüş gözlenir. Bu olaya ne denilmektedir?
A) İlgisizlik B) Kanıksama C) Dikkatsizlik D) Önemsememe
Açıklama: Risk algılama seviyesi ile zaman arasındaki ilişki şu şekilde tanımlanabilir: Risk kişi tarafından ilk belirlendiğinde bir önem seviyesinde algılanır. Ancak zamanla önem seviyesinde bir düşüş gözlenir. Bu olaya kanıksama denir. Konu ile ilgili ciddi bir kaza yaşanması sonrası risk algılama seviyesi aniden yükselir. Zaman geçtikçe risk algılama seviyesinde tekrar azalma gözlenir. Bu aşamada uyulması gerekli kurallar konmuştur. Fakat yine de umursamazlık ve kanıksama sonucu algılamada zamanla azalma meydana gelir.
Cevap: B
13)Aşağıdakilerden hangisi “iş hastalıkları işyeri ortamında incelenir” ilkesini getirmiştir?
A) Paracelsus B) Agricoia C) Ramazzini D)Nicander
Açıklama: Geçmişteki çalışmalar arasında, endüstriyel tıbbın babası olarak anılan Ramazzini’nin “De Morbis Artificum Diatriba” adlı kitabının özel yeri vardır. Kitapta, günümüzdeki hastalıklar şaşılacak isabetle tanımlanmaktadır. Ramazzini’yi eşsiz kılan şu evrensel kuralıdır: İş hastalıkları işyeri ortamında incelenir; hastane kovuşlarında değil…
Cevap: C
14) Kabul edilebilir risk için aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
A) Tehlikeli ortamda çalışmaya razı olmak kaçınılmaz bir durum olarak görülür ve riskle birlikte çalışma anlamına gelir.
B) İşletme şartlarının gerektirdiği bir olgu olarak kabul edilen bir durum olup, çalışmada zorunluluk olan bir durumu ifade eder.
C) Risk değerlendirmesi yaparken koyulan sübjektif ölçülerin bir sonucudur ve doğruluğu veya yanlışlığı da işletmenin değerlendirmesine bağlıdır.
D) Yasal zorunluluklara ve işletmenin kendi İSG politikasına göre, tahammül edebileceği düzeye indirilmiş risk olarak ifade edilir.
Açıklama: TS 18001:2008 standardının 3.1. maddesinde kabul edilebilir risk, kuruluşun, yasal zorunluluklara ve kendi İSG politikasına göre, tahammül edebileceği düzeye indirilmiş risk olarak tanımlanmaktadır.
Cevap: D
15)
I- Risk kontrol önlemleri
II- Tehlikelerden etkilenebilecek kişi sayısı
III- Seçilen risk değerlendirme metodolojisi
IV- Zararın potansiyel şiddeti
V- Zararınoluşmaolasılığı
Yukarıdakilerden hangileri riskin büyüklüğünü hesaplamada etkili değildir?
A) I, II B) I, III C) II, V D) III, IV
Açıklama: Daha önce yapılan tanımlardan da anlaşılacağı gibi risk; tehlikeli bir olayın veya maruz kalma durumunun meydana gelme olasılığı ile olay veya maruz kalma durumunun yol açabileceği yaralanma veya sağlık bozulmasının ciddiyet derecesinin birleşimidir. Bu bileşimi etkileyen başlıca faktörler şunlardır:
Riske maruz kalan kişi sayısı
Maruziyettipi, sıklığı ve süresi
Riske maruz kalma ile tesirleri arasındaki ilişki
İnsan ve güvenlikfonksiyonlarının güvenilirliği
Güvenlik tedbirlerinin işlemez hale getirilme imkânları
Güvenliktedbirlerinin idame ettirilebilme kabiliyeti
Yasal mevzuatlar
Çalışanların eğitimi ve yetkinlikleri
Yetki ve sorumluluklar
Cevap: B
16)Aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?
A) Risk, tehlikeli birolayın meydana gelme olasılığıdır.
B) Tehlike, yaralanma ve hasar verme potansiyelini ifade eder.
C) İş kazaları olmadan risk değerlendirmesi yapılamaz.
D) Meslek hastalıkları ortaya çıkmadan risk değerlendirmesi yapılmaz.
Açıklama: Risk, tehlikeli bir olayın meydana gelme olasılığı ile olayın sonuçlarının ortaya çıkardığı zarar ve hasarın şiddetinin bileşkesidir. Bu nedenle de, risk değerlendirmesi proaktif bir çalışma olup iş kazaları ve meslek hastalıklarını önlemek için yapılır.
Cevap: B
17) Risk değerlendirmesi için aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
A) Risklerin büyüklüğünü tahmin ederek bu risklerle birlikte çalışmanın sürdürülmesi sürecidir.
B) İşyerlerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek tehlikelerin, işçilere, işyerine ve çevresine verebileceği zararların ve bunlara karşı alınacak önlemlerin belirlenmesi amacıyla yapılan gerekli çalışmalardır.
C) Tehlikelerden kaynaklanan riskin büyüklüğünü tahmin etmek için kullanılan prosestir.
D) Mevcut kontrollerin yeterliliğini dikkate alarak riskin kabul edilebilir olup olmadığına karar vermek için kullanılan prosestir.
Açıklama: Risk değerlendirmesi, işyerlerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek tehlikelerin, işçilere, işyerine ve çevresine verebileceği zararların ve bunlara karşı alınacak önlemlerin belirlenmesi amacıyla yapılan gerekli çalışmalardır. TS 18001: 2008 standardında ise risk değerlendirmesi, tehlikelerden kaynaklanan riskin büyüklüğünü tahmin etmek ve mevcut kontrollerin yeterliliğini dikkate alarak riskin kabul edilebilir olup olmadığına karar vermek için kullanılan proses olarak tanımlanmaktadır.
Cevap: A
18)Riskleri doğru değerlendirebilmek için aşağıda belirtilen adımlar nasıl sıralanmalıdır?
I- Tehlikelerin değerlendirmesi
II- Tehlikelerin belirlenmesi
III- Kontrol önlemlerinin uygulanması
IV- Risklerin derecelendirilmesi
V- Denetim, izleme ve gözden geçirme
A) I, II, III, IV,V B) II, I, IV, III, V C) I, III, II, V, IV D) II, III, I, IV, V
Açıklama: Risk değerlendirmesi beş temel adımdan oluşmaktadır:
Tehlikelerin belirlenmesi
Tehlikelerin değerlendirmesi
Risklerin derecelendirilmesi
Kontrol önlemlerinin uygulanması
Denetim, izleme ve gözden geçirme
Cevap: B
19)Kaza piramidi dikkate alındığında 330 kaza olayının sırasıyla kaçı maddi hasarla, kaçı uzuv kaybıyla ve kaçı ölümle sonuçlanmaktadır?
A) 200-129-1 B) 300-29-1 C) 300-28-2 D) 310-18-2
Açıklama: Ağır yaralanma ya da ölümle sonuçlanan her kazanın temelinde 29 uzuv kayıplı ve 300 yaralanma meydana gelmeyen olay vardır (1-29-300 oranı). Bu prensipten, özellikle “kazaya ramak kaldı” olaylarının nedenlerinin çok iyi incelenerek sebeplerinin ortadan kaldırılması gerektiği anlaşılmaktadır. 1 -29-300 kuralının önemli bir özelliği de, bir işletmede olabilecek kazalar hakkında önceden tahmin yapma olanağını sağlamasıdır. İş kazaları istatistikleri yapılan işyerlerinde önceki yıllara göre elde edilen kaza sıklığı ve kaza ağırlığı oranları, bir sonraki yıl için gerçekleşebilecek iş kazaları için yaklaşık tahmin olanağı vermektedir.
Cevap: B
20)Aşağıda belirtilenlerden hangisi mekaniktehlike kaynağı değildir?
I- Basınçlı kap veya hatlar
II- Alçak veya yüksek basınç
III- Kaldırma ve taşıma araçları
IV- Sabit ve seyyar merdivenler
V- Elektromanyetik alan
A) I, II,V B) II, IV, V C) IV, V D) II, V
Açıklama: Mekanik tehlike kaynaklarına şu örnekler verilebilir:
Pürüzlü, engebeli veya kaygan işyeri zemini
Hareketli araç ve makineler
Hareketli makine parçaları
Keskin veya yüzeyi çıkıntılı malzeme ve parçalar
Sıcak veya soğuk yüzeyli malzeme ve parçalar
Basınçlı kap veya hatlar
Kaldırmavetaşımaaraçları
Sabit ve seyyar merdivenler
Asansörler
El aletleri
Yüksekte çalışma ve tırmanma noktaları
Uygun olmayan korkuluklar
Alçak ve dar geçitler
Hatalı istifleme
Malzeme düşmesi veya yuvarlanması
Taşma, dökülme ve saçılmalar
Cevap: D
21)
I- Elimine etmek
II- Tehlikeli ortamı izole etmek
III- Daha zararsız ile değiştirmek
IV- Kişisel koruyucu kullanmak
V- Yönetimsel düzenlemelerle tehlike ve çalışanı ayırmak
Risk kontrol önlemlerinin hiyerarşisine ilişkin aşağıdaki sıralamalardan hangisi doğrudur?
A) I, II, III, IV,V B) II, I, V, III, IV C)II, I, III, V, IV D) I, III, II, V, IV
Açıklama: Risk kontrol önlemlerinin hiyerarşik düzeni şu şekildedir:
Tehlikeleri ortadan kaldırılmak (eliminasyon)
Tehlikeli olanı daha az tehlikeli olanla değiştirmek (ikame)
Mühendislik önlemlerini uygulamak (otomasyon, tecrit/izolasyon, uzaklaştırma, havalandırma, ergonomik yaklaşımlardan yararlanma)
İdari önlemler/işaretler/uyarılar (çalışma süreleri, işyeri düzeni, eğitim ve öğretim, planlı bakım-onarım, mental riskler, monotonluk, iletişim, denetim-disiplin)
Kişisel koruyucu donanımlar (temin, kullandırma)
Cevap: D
22)Risk kontrol önlemlerinin uygulanmasında sıralama aşağıdakilerden hangisi olmalıdır?
A) Kişisel koruyucular – mühendislik önlemleri – eliminasyon – idari önlemler
B) Eliminasyon – mühendislik önlemleri – idari önlemler- kişisel koruyucular
C) İdari önlemler- eliminasyon – kişisel koruyucular- mühendislik önlemleri
D) Kişisel koruma önlemleri – toplu koruma önlemleri – eliminasyon – idari önlemler
Cevap: B
23)Aşağıdakilerden hangileri risk değerlendirmesinde kontrol önlemlerine yönelik planlanacak olası çalışmalardandır?
I- İkame
II- Birleştirme
III- Uzatma
IV- İzolasyon
A) I, II, III B) I, III C) I, IV D) II, III
Cevap: C
24)İş müfettişleri hangi kuruma bağlı olarak çalışırlar?
A) İş Teftiş Kurulu Başkanlığına
B) Personel Dairesi Başkanlığına
C) İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğüne
D) Çalışma Genel Müdürlüğüne
Açıklama: Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığfnın Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun’un 15. maddesi ve iş Teftiş Tüzüğü’nün 3. maddesine göre iş denetimi bakanlık içinde İş Teftiş Kurulu tarafından yürütülmektedir. İş Teftiş Kurulu bir başkanla, baş iş müfettişleri, iş müfettişleri ve iş müfettiş yardımcılarından oluşmakta ve doğrudan bakana bağlı olarak görev yapmaktadır.
Cevap: A
25) Aşağıdakilerden hangisinde iş sağlığı ve güvenliğine ilişkin bir madde bulunmaz?
A) T.C. Anayasası
B) 1593 sayılı Umumi Hıfzıssıhha Kanunu
C) 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu
D) 5393 sayılı Belediyeler Kanunu
Açıklama: T.C. Anayasası’nda iş sağlığı ve güvenliği terimi bire bir geçmemektedir. Ancak, iş sağlığı ve güvenliğini doğrudan veya dolaylı ilgilendiren hükümleryeralmaktadır.
Cevap: A
