1) İş sağlığı uygulamasının ana amacına göre iş sağlığı profesyonellerinin görevlerine ilişkin aşağıdakilerden hangisi/hangileri yanlıştır?
I- Risk değerlendirmesinde geçerli yöntemler kullanmalı, etkin önlemler önermeli ve uygulamalarını sürekli klimalıdırlar.
II- İşçilerin işe ilişkin sağlıklarını koruma ve destekleme konusunda da yeterli ve dürüst önerilerde bulunmalıdırlar.
III- Bulundukları yerlerde güvenlik ve sağlık kurulları ile doğrudan ilişki kurmamalıdırlar.
A) Yalnız III B)l,ll C) II, III D) I, II, III
Açıklama: İş Sağlığı Profesyonelleri İçin Uluslararası Etik Kurallar rehberinin amaç ve danışmanlık rolü maddesine göre; iş sağlığı uygulamasının ana amacı, işçilerin sağlığını korumak ve desteklemek, güvenli ve sağlıklı bir iş ortamı oluşturmak, işçilerin iş kapasitelerini ve işe erişimlerini korumaktır. Bu amacı izlerken, iş sağlığı profesyonelleri risk değerlendirmesinde geçerli yöntemler kullanmalı, etkin önlemler önermeli ve uygulamalarını sürekli kılmalıdır. İş sağlığı profesyonelleri, işverenlerin iş sağlığı ve güvenliği alanındaki sorumluluklarını yerine getirmelerinde olduğu gibi, işçilerin işe ilişkin sağlıklarını koruma ve destekleme konusunda da yeterli ve dürüst önerilerde bulunmalıdırlar. İş sağlığı profesyonelleri, bulundukları yerlerde, güvenlik ve sağlık kurulları ile doğrudan ilişkide bulunmayı sürdürmelidirler.
Cevap: A
2) İş sağlığı profesyonellerinin bilgi ve uzmanlık alanına ilişkin aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
A) İş ve çalışma ortamına yakın olmak için çaba göstermelidirler.
B) Bilimsel ve teknik bilgi ile donanmalıdırlar.
C) Konuyla ilgili riskleri yok etmek ya da en aza indirmek için en verimli yöntemler hakkında yeterince
bilgili olmalıdırlar.
D) Yaptıkları çalışmalarda öncelikli vurgu ikincil koruma olmalıdır.
Açıklama: İş Sağlığı Profesyonelleri İçin Uluslararası Etik Kurallar rehberinin bilgi ve uzmanlık maddesine göre; iş sağlığı profesyonelleri, iş ve çalışma ortamına yakın olmak için çaba göstermeli, bilimsel ve teknik bilgi ile donanmalı, konuyla ilgili riskleri yok etmek ya da en aza indirmek için en verimli yöntemler hakkında yeterince bilgili olmalıdır. Yapılan çalışmalarda öncelikli vurgu, politikalar, temiz teknolojilerin seçimi, mühendislik kontrol yöntemleri ve iş düzenlemeleri ile işyerlerinin işçilere göre uyarlanması gibi konulara dayanılarak tanımlanan birincil korumaya olacağından, iş sağlığı profesyonelleri düzenli biçimde ve rutin olarak her fırsatta işyerlerini gezmeli, işçilerle ve yönetimle iletişim içinde bulunmalıdır.
Cevap: D
3) İş sağlığı profesyonellerinin politika ve program geliştirilmesine ilişkin aşağıdakilerden hangisine yanlıştır?
A) İşçilerin sağlığını etkileyebilecek risk etmenleri konusunda sadece yönetimi bilgilendirmelidirler.
B) İşlerin ve işyerlerinin gereksinimlerine göre uyarlanmış bir iş güvenliği ve sağlığı politikası ile bir önleme programı oluşturulmasına yönlendirilmelidirler.
C) Hâlihazırda kullanılabilir bilimsel ve teknik bilgi ile iş düzenlemesi ve çalışma ortamı hakkındaki bilgilerini temel alarak bir politika ve program önermelidirler.
D) Uygun şekilde iş güvenliği ve sağlık tehlikelerini izlemede ve başarısızlık halinde sonuçları en aza indirmede, önlemleri de içeren önerilerde bulunmak için gerekli beceriye ve uzmanlığa sahip olduklarını garanti etmelidirler.
Açıklama: İş Sağlığı Profesyonelleri İçin Uluslararası Etik Kurallar rehberinin politika ve program geliştirilmesi maddesine göre; iş sağlığı profesyonelleri, işçilerin sağlığını etkileyebilecek risk etmenleri konusunda, yönetimi ve işçileri bilgilendirmelidir, işle ilgili tehlikelerin risk değerlendirmesi, işlerin ve işyerlerinin gereksinimlerine göre uyarlanmış bir iş güvenliği ve sağlığı politikası ile bir önleme programı oluşturulmasına yönlendirilmelidir. İş sağlığı profesyonelleri, hâlihazırda kullanılabilir bilimsel ve teknik bilgi ile iş düzenlemesi ve çalışma ortamı hakkındaki bilgilerini temel alarak böyle bir politika ve program önermelidirler. İş sağlığı profesyonelleri, uygun şekilde iş güvenliği ve sağlık tehlikelerini izlemede ve başarısızlık halinde sonuçları en aza indirmede, önlemleri de içeren önerilerde bulunmak için gerekli beceriye ve uzmanlığa sahip olduklarını garanti etmelidirler.
Cevap: A
4) İş Sağlığı Profesyonelleri İçin Uluslararası Etik Kurallar rehberinin önleme ve hızlı hareket etmenin vurgulanması maddesine göre aşağıdakilerden hangisi uygun değildir?
A) Teknik açıdan kusursuz ve kolaylıkla uygulanabilen basit önlemlerin seçilmesine özel dikkat
gösterilmelidirler.
B) İleri düzeyde değerlendirmeler yapılarak, önlemlerin etkin olup olmadığı ya da daha eksiksiz bir
çözümün bulunup bulunmayacağı kontrol edilmelidirler.
C) Bir iş riskinin ciddiyetine ilişkin kuşkular varsa, sağduyulu bir dikkatle bekleyerek ani kararlar
vermekten kaçınmalıdırlar.
D) İlgili tehlike ya da risklerin doğası hakkında belirsizlikler ya da farklı düşünceler varsa, tüm ilgililere
değerlendirmelerinde açık olmalı, düşüncelerini iletmede muğlaklıktan kaçınmalı ve gerektiğinde diğer
profesyonellere danışmalıdırlar.
Açıklama: İş Sağlığı Profesyonelleri İçin Uluslararası Etik Kurallar rehberinin önleme ve hızlı hareket etmenin vurgulanması maddesine göre; teknik açıdan kusursuz ve kolaylıkla uygulanabilen basit önlemlerin seçilmesine özel dikkat gösterilmelidir. İleri düzeyde değerlendirmeler yapılarak, önlemlerin etkin olup olmadığı ya da daha eksiksiz bir çözümün bulunup bulunmayacağı kontrol edilmelidir. Bir iş riskinin ciddiyetine ilişkin kuşkular varsa, sağduyulu bir dikkatle hızla harekete geçilmeli ve gereken yapılmalıdır. İlgili tehlike ya da risklerin doğası hakkında belirsizlikler ya da farklı düşünceler varsa, iş sağlığı profesyonelleri tüm ilgililere değerlendirmelerinde açık olmalı, düşüncelerini iletmede muğlaklıktan kaçınmalı ve gerektiğinde diğer profesyonellere danışmalıdırlar.
Cevap: C
5) İş sağlığı profesyonellerinin, bir riskin kaldırılmasının ya da sağlık ve güvenlik için tehlike yaratan bir durumun iyileştirilmesinin reddedilmesi veya gönülsüzce karşılanması durumunda aşağıdakilerden hangisini yapması uygun değildir?
A) İşverene bilimsel bilginin değerlendirilmesinin önemini anlatması
B) İşverene maruz kalım sınır değerlerini de içeren ilgili sağlık koruma standartlarının uygulanmasının
önemini vurgulaması
C) İşverene, işyerinde yasa ve yönetmelikleri uygulama yükümlülüğünü anımsatarak, kaygılarını yazılı
olarak açıkça dile getirmesi
D) İlgili işçiler ve kuruluştaki temsilcilerine konu çözüme ulaşıncaya kadar bilgi vermemesi
Açıklama: İş Sağlığı Profesyonelleri İçin Uluslararası Etik Kurallar rehberinin iyileştirici eylemlerin izlemi maddesine göre; iş sağlığı profesyonelleri, bir riskin kaldırılmasının ya da sağlık ve güvenlik için tehlike yaratan bir durumun iyileştirilmesinin reddedilmesi veya gönülsüzce karşılanması durumunda, olabildiğince hızla, uygun üst düzey yönetim görevlisine, bilimsel bilginin değerlendirilmesinin önemini, maruz kalım sınır değerlerini de içeren, ilgili sağlık koruma standartlarının uygulanmasının önemini vurgulamalı ve işverenin işyerinde yasa ve yönetmelikleri uygulama yükümlülüğünü anımsatarak, kaygılarını yazılı olarak açıkça dile getirmelidir. İlgili işçiler ve kuruluştaki temsilcilerini bilgilendirmeli ve yetkili makamlarla gereken her durumda iletişim kurmalıdır.
Cevap: D
6) İş sağlığı profesyonellerinin işçilerin maruz kalabilecekleri iş tehlikeleri konusunda aşağıdakilerden hangisini yapması uygun değildir?
A) Hiçbir gerçeği gizlemeyen ve önleyici yöntemleri vurgulayan tarafsız ve anlaşılır bir tarzda
bilgilendirilmelerine katkıda bulunması
B) İdarin personel ve işçilerin sağlık ve güvenliği konusunda yeterli bilgi sağlanması ile ilgili olarak
işveren, işçiler ve temsilcileriyle işbirliği yapması
C) İşçilere ve temsilcilerine, işyerindeki kuşkulanılan iş tehlikeleri hakkında bilimsel kesinlik olsa bile bilgi
vermekten kaçınması
D) İşverenlere, işçilere ve temsilcilerine, işyerindeki bilinen iş tehlikelerinin bilimsel kesinlik derecesi
hakkında bilgi sağlaması
Açıklama: İş Sağlığı Profesyonelleri için Uluslararası Etik Kurallar rehberinin güvenlik ve sağlık bilgileri maddesine göre; iş sağlığı profesyonelleri, işçilerin maruz kalabilecekleri iş tehlikeleri konusunda, hiçbir gerçeği gizlemeyen ve önleyici yöntemleıi vurgulayan tarafsız ve anlaşılır bir tarzda bilgilendirilmelerine katkıda bulunmalıdırlar. İş sağlığı profesyonelleri, idari personel ve işçilerin sağlık ve güvenliği konusunda yeterli bilgi sağlanması ile ilgili olarak işveren, işçiler ve temsilcileriyle işbirliği yapmalıdır. İş sağlığı profesyonelleri, işverenlere, işçilere ve temsilcilerine, işyerindeki bilinen ya da kuşkulanılan iş tehlikelerinin bilimsel kesinlik derecesi hakkında bilgi sağlamalıdır.
Cevap: C
7) İş sağlığı profesyonelleri etkinlikleri sırasında farkına varabilecekleri endüstriyel ve ticari sırlar konusunda aşağıdakilerden hangisi/hangilerini yapmalıdırlar?
I- Açıklamamakla yükümlüdürler.
II- İşçilerin ve toplumun güvenlik ve sağlığını koruma açısından gerekli olan bilgileri saklamamalıdırlar.
III- Gerektiğinde, ilgili yasanın uygulanmasını izlemekle görevli yetkili makama danışmalıdırlar.
A) Yalnızl B) l,ll C) II, III D) I,II, III
Açıklama: İş Sağlığı Profesyonelleri İçin Uluslararası Etik Kurallar rehberinin ticari sırlar maddesine göre; iş sağlığı profesyonelleri, etkinlikleri sırasında farkına varabilecekleri endüstriyel ve ticari sırları açıklamamakla yükümlüdür. Bununla birlikte, işçilerin ve toplumun güvenlik ve sağlığını koruma açısından gerekli olan bilgileri de saklamamalıdırlar. Gerektiğinde, iş sağlığı profesyonelleri, ilgili yasanın uygulanmasını izlemekle görevli yetkili makama danışmalıdır.
Cevap: D
8) İş sağlığı profesyonelleri işçiyi bilgilendirme konusunda aşağıdakilerden hangisi/hangilerini yapmalıdırlar?
I- Sağlık izlem sistemi içinde yürütülen muayenelerin sonuçları, ilgili işçilere açıklanmamalıdırlar.
II- Belirli bir işe uygunluğun değerlendirmesi, işin gereklilikleri ve işçinin sağlığı hakkında yeterli bilgi temel alınarak gerçekleştirilmelidirler.
III- İşçilere, çıkarlarına aykırı olduğunu hissettikleri bir işe uygunlukları hakkında verilen kararlara ilişkin kuşkularını belirtme olanakları olduğunu bildirilmelidirler.
A) Yalnız II B) II, III C) I, II D) I, II, III
Açıklama: İş Sağlığı Profesyonelleri için Uluslararası Etik Kurallar rehberinin işçiyi bilgilendirme maddesine göre; sağlık izlem sistemi içinde yürütülen muayenelerin sonuçları, ilgili işçilere açıklanmalıdır. Belirli bir işe uygunluğun değerlendirmesi, işin gereklilikleri ve işçinin sağlığı hakkında yeterli bilgi temel alınarak gerçekleştirilmelidir. İşçilere, çıkarlarına aykırı olduğunu hissettikleri bir işe uygunlukları hakkında verilen kararlara ilişkin kuşkularını belirtme olanakları olduğu bildirilmelidir. Bu konuda bir başvuru formu hazırlanmalıdır.
Cevap: B
9) İşçinin sağlık durumunun ve yürütülen işin doğasının başkalarının güvenliğini tehlikeye sokma olasılığı varsa iş sağlığı profesyonellerinin aşağıdakilerden hangisi/hangilerini yapması uygundur?
I- İşçi durumdan açık şekilde haberdar edilmelidir.
II- Özellikle tehlikeli bir durumda, yönetim ve ulusal yönetmeliklerce gerekli ise yetkili makam, üçüncü kişileri korumak için gerekli önlemlerden haberdar edilmelidir.
III- Önerilerinde, söz konusu işçinin işi ile tehlikeye uğraması olası kişilerin sağlığının ve güvenliğinin arasını bulmaya çalışmalıdırlar.
A) Yalnızl B) l,ll C) II, III D) I, II, III
Açıklama: İş Sağlığı Profesyonelleri İçin Uluslararası Etik Kurallar rehberinin üçüncü kişilere yönelik tehlike maddesine göre; işçinin sağlık durumunun ve yürütülen işin doğasının başkalarının güvenliğini tehlikeye sokma olasılığı varsa, işçi durumdan açık şekilde haberdar edilmelidir. Özellikle tehlikeli bir durumda, yönetim ve ulusal yönetmeliklerce gerekli ise yetkili makam, üçüncü kişileri korumak için gerekli önlemlerden haberdar edilmelidir, iş sağlığı profesyonelleri önerilerinde, söz konusu işçinin işi ile tehlikeye uğraması olası kişilerin sağlığının ve güvenliğinin arasını bulmaya çalışmalıdır.
Cevap: D
10) Biyolojik izlem ve araştırmalara ilişkin aşağıdaki etik kurallardan hangisi yanlıştır?
A) İlgili işçinin sağlığı için risk taşıyan invaziv bir araştırma işçinin aydınlatılmış onamına sunularak, en
yüksek profesyonel standartlara göre gerçekleştirilmeli ve yasalar karşısında, sigorta amaçlı ya da
sigorta istemlerini haklı çıkarmak için kullanılmalıdır.
B) Biyolojik testler ve diğer araştırmalar, ilgili işçinin sağlığının korunması için, geçerlilik ve
uygunluklarına, duyarlılık, seçicilik ve prediktif değerlerine göre seçilmelidir.
C) İş sağlığı profesyonelleri, güvenilir olmayan ya da verilen işin gereklerine ilişkin yeterli öngörü değeri
taşımayan kontrol testleri ve araştırmaları kullanmamalıdır.
D) Olanaklı ve elverişli olduğunda, seçim daima ilgili işçinin sağlığına karşı hiçbir tehlike içermeyen,
invaziv olmayan yöntemlerden yana yapılmalıdır.
Açıklama: İş Sağlığı Profesyonelleri İçin Uluslararası Etik Kurallar rehberinin biyolojik izlem ve araştırmalar maddesine göre; biyolojik testler ve diğer araştırmalar, ilgili işçinin sağlığının korunması için, geçerlilik ve uygunluklarına, duyarlılık, seçicilik ve prediktif değerlerine göre seçilmelidir, iş sağlığı profesyonelleri, güvenilir olmayan ya da verilen işin gereklerine ilişkin yeterli öngörü değeri taşımayan kontrol testleri ve araştırmaları kullanmamalıdır. Olanaklı ve elverişli olduğunda, seçim daima ilgili işçinin sağlığına karşı hiçbir tehlike içermeyen, invaziv olmayan yöntemlerden yana yapılmalıdır. Söz konusu işçinin sağlığı için risk taşıyan invaziv bir araştırma ya da muayene, ancak işçinin yararları ile anılan risklerin değerlendirilmesinden sonra önerilebilir. Bu tür bir araştırma işçinin aydınlatılmış onamına sunularak, en yüksek profesyonel standartlara göre gerçekleştirilmelidir. Sigorta amaçlı ya da sigorta istemlerini haklı çıkarmak için kullanılamaz.
Cevap: A
11) İş sağlığı profesyonelleri çevre sağlığı ve halk sağlığına katkıda bulunacak bir bakış açısı ile işletmedeki çalışmalar veya işlemler sonucu doğabilecek mesleksel ve çevresel tehlikelerin önlenmesi amacıyla aşağıdaki konuların hangisi/hangilerinde uygun biçimde ilk adımı atmalı ve katılımda bulunmalıdırlar?
I- Tanımlama
II- Değerlendirme
III- Tanıtma
IV- Haberdar etme
A) I, II B) III, IV C) I, II, IV D) I, II, III, IV
Açıklama: iş Sağlığı Profesyonelleri İçin Uluslararası Etik Kurallar rehberinin toplumun ve çevrenin korunması maddesine göre; iş sağlığı profesyonelleri, toplum ve çevrenin korunmasına ilişkin rollerinin bilincinde olmalıdırlar. Çevre sağlığı ve halk sağlığına katkıda bulunacak bir bakış açısı ile işletmedeki çalışmalar veya işlemler sonucu doğabilecek mesleksel ve çevresel tehlikelerin önlenmesi amacıyla tanımlama, değerlendirme, tanıtma ve haberdar etme konularında uygun biçimde ilk adımı atmalı ve katılımda bulunmalıdırlar.
Cevap: D
12) İş sağlığı profesyonellerine ilişkin aşağıdaki ifadelerden hangisi/hangileri doğrudur?
I- Etkinliklerindeki temel amaçları, işçilerin sağlığı ve güvenliğinden yana olmalıdır.
II- Yargılarını bilimsel bilgiye ve teknik yeterliğe dayandırmalı ve gerektiğinde uzman görüşüne başvurmalıdırlar.
III- Doğruluk ve tarafsızlıklarına olan güveni tehlikeye atabilecek yargılardan, öneri ve etkinliklerden kaçınmalıdırlar.
A) Yalnızl B)l,ll C) II, III D) I, II, III
Açıklama: İş Sağlığı Profesyonelleri İçin Uluslararası Etik Kurallar rehberinin yeterlilik, doğruluk ve tarafsızlık maddesine göre; iş sağlığı profesyonellerinin etkinliklerindeki temel amaçları, işçilerin sağlığı ve güvenliğinden yana olmalıdır. İş sağlığı profesyonelleri, yargılarını bilimsel bilgiye ve teknik yeterliğe dayandırmalı ve gerektiğinde uzman görüşüne başvurmalıdır. İş sağlığı profesyonelleri, doğruluk ve tarafsızlıklarına olan güveni tehlikeye atabilecek yargılardan, öneri ve etkinliklerden kaçınmalıdırlar. Cevap: D
13) İş Sağlığı Profesyonelleri İçin Uluslararası Etik Kurallar rehberinin iş sözleşmelerinde etik hüküm maddesine göre aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
A) İş sağlığı profesyonelleri, sözleşmelerine etik hüküm konulmasını istemelidirler.
B) İş sağlığı profesyonelleri, iş ya da hizmet sözleşmelerinin profesyonel bağımsızlıklarını kısıtlayabilecek
şekilde olmasını sağlamadırlar.
C) İş sağlığı profesyonelleri, işlevlerini beklenen profesyonel standartlara ve etik ilkelere göre
yürütmelerine izin vermeyen iş sağlığı uygulaması koşullarını kabul etmemelidirler.
D) Bu etik hüküm, özellikle profesyonel standartları, yönerge ve etik kuralları içermelidir.
Açıklama: İş Sağlığı Profesyonelleri İçin Uluslararası Etik Kurallar rehberinin iş sözleşmelerinde etik hüküm maddesine göre; iş sağlığı profesyonelleri, sözleşmelerine etik hüküm konulmasını istemelidirler. Bu etik hüküm, özellikle profesyonel standartları, yönerge ve etik kuralları içermelidir, iş sağlığı profesyonelleri, işlevlerini beklenen profesyonel standartlara ve etik ilkelere göre yürütmelerine izin vermeyen iş sağlığı uygulaması koşullarını kabul etmemelidirler. İş sözleşmeleri, yasal, sözleşmeye bağlı ve taraflar arasında kılavuzluğu içermeli ve anlaşmazlık yönetiminde özellikle kayıtlara ve gizliliğe erişimi kapsamalıdır. İş sağlığı profesyonelleri, iş ya da hizmet sözleşmelerinin profesyonel bağımsızlıklarını kısıtlayabilecek koşullar içermediğinden emin olmalıdırlar. Sözleşme koşulları hakkında kuşku oluşması halinde yasal dayanak aranmalı ve yetkili makama uygun şekilde danışılmalıdır.
Cevap: B
14) Çalışma yaşamında etik ile ilgili olarak aşağıda belirtilenlerden hangisi yanlıştır?
A) İş sağlığı profesyonelleri, gizlilik ilkesine aykırı olduğu için herhangi bir nedenle işyeri sorunlarına ilişkin
kayıt tutmamalıdırlar.
B) İş sağlığı profesyonelleri, yargılarını bilimsel bilgiye ve teknik yeterliliğe dayandırmalı ve gerektiğinde
uzman görüşüne başvurmalıdırlar.
C) İş sağlığı profesyonelleri, güvenilir olmayan ya da verilen işin gereklerine ilişkin yeterli öngörü değeri
taşımayan kontrol testleri ve araştırmaları kullanmamalıdırlar.
D) İş sağlığı profesyonelleri, işlevlerini yürütmede tam bir profesyonel bağımsızlık aramalı, bunu
sürdürmeli ve gizlilik kurallarına dikkat etmelidirler.
Açıklama: İş Sağlığı Profesyonelleri İçin Uluslararası Etik Kurallar rehberinin kayıtlar maddesine göre; iş sağlığı profesyonelleri, işletmedeki iş sağlığı sorunlarını tanımlama amacıyla, uygun bir gizlilik ölçüsü içerisinde yeterli kayıt tutmalıdır. Bu tür kayıtlar çalışma ortamının izlemine ilişkin verileri, iş öyküsü gibi kişisel verileri ve iş riskleri ile ilgili öykü, mesleksel tehlikelere maruz kalma konusunda kişisel izlem ve uygunluk sertifikaları gibi iş sağlığı verilerini içerir. İşçilerin, çalışma ortamının izlemine ilişkin verilere ve kendi sağlık kayıtlarına erişimi sağlanmalıdır.
Cevap: A
15) Eğitimler kaç şekilde yürütülebilir?
A)5
B)4
C)3
D) 2
Açıklama: Eğitimler üç şekilde yürütülebilir:
Örgün eğitim: Planlı, programlı ve sistemli olarak eğitim kurumlarında yürütülen ve belli bir hiyerarşik sıra içinde bir alttakinin bir üst kademeye hazırladığı eğitimdir. Kişileri yaşama hazırlamayı ve bir meslek kazandırmayı amaçlar.
Yaygın eğitim: Planlı, programlı ve sistemli olarak yürütülen, örgün eğitimin dışında ve örgün eğitimin boşluklarını, eksikliklerini ve kaybedilen şansları gidermeyi ya da yeni gelişmeleri aktarmayı ve böylece insanları geliştirmeyi amaçlayan eğitim türüdür. Kısa süreli kurslar, kongreler, konferanslar ve toplantılar şeklinde yürütülür.
Algın eğitim: Belli bir planı, programı ve sistemi olmayan, eğitim kurumlarınca yürütülmeyen ve tüm toplumun günlük yaşamı sırasında sürüp giden eğitimdir. Aile, arkadaş grupları ve kitle iletişim araçlarının verdiği eğitimler, bu tür eğitimin en çok bilinen örneklerindendir.
Cevap: C
16) Yetişkinlerin özelliklerine ilişkin aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
A) Yaşı 18’i geçmiş ve herhangi bir eğitim kurumuna tam zamanlı öğrenci olarak devam etmeyen kişidir.
B) Olgunlaşmış, büyüme ve gelişmesini tamamlamış, kişiliği oluşmuş ve bütün yeteneklerini kullanabilen
kişidir.
C) Kendisi ve diğer kişilerle ilgili olarak uygun davranabilen ve doğru karar verebilen kişidir.
D) Ekonomik olarak özgürlüğünü kazanmış ve bir işi olan kişidir.
Açıklama: Yetişkinin birçok tanımı vardır, ancak bu tanımlardan hiç birisi amacı tam olarak ifade etmemektedir. Bu nedenle de, yetişkini bir cümle ile tanımlamak yerine onun özelliliklerini saymak daha doğru ve anlaşılır olmaktadır. Yetişkin;
Yaşı 18’i geçmiş ve herhangi bir eğitim kurumuna tam zamanlı öğrenci olarak devam etmeyen,
Olgunlaşmış, büyüme ve gelişmesini tamamlamış, kişiliği oluşmuş ve bütün yeteneklerini kullanabilen,
Kendisi ve diğer kişilerle ilgili olarak uygun davranabilen ve doğru karar verebilen,
Bağımsız ve iradi olarak iş yapabilen ve sorumluluk üstlenebilen kişidir.
Cevap: D
17) Yetişkinlerin öğrenmeleri ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
A) Yaş ilerledikçe öğrenme gücü azalır.
B) Yaş ilerledikçe öğrenme hızı azalır.
C) Yeterince zaman ayırmak koşuluyla, her yetişkin her türlü bilgiyi öğrenebilir.
D) Yetişkinler, çocuklara göre daha yavaş öğrenirler.
Açıklama: Yaş ilerledikçe öğrenme gücünün azaldığı şeklinde genel bir kanı vardır. Ancak, yaş ilerledikçe azalan öğrenme gücü değil öğrenme hızıdır. Yeterince zaman ayırmak koşuluyla, heryetişkin hertürlü bilgiyi öğrenebilir. Öğrenme hızı; 20 – 25 yaşlarda en üst düzeyde ve 26 – 45 yaşlarda yıldan yıla küçük azalmalar gösterirken, 46 yaşından sonra ise önemli oranda yavaşlar. Yetişkinler, çocuklara göre daha yavaş öğrenirler. Çünkü bilgi ve becerileri bir süreçten ve çeşitli aşamalardan geçirdikten sonra öğrenir ve kabul ederler. Bu süreçler kısaca şöyle sıralanabilir:
Farkında olma: Yetişkin, önce yeni ya da kendisinin bilmediği bir bilgi ve becerinin, olayın ve olgunun var olduğunu duyar ve farkına varır.
İlgilenme: Konuya ilgi duyar ve bu yeniliğin ya da bilginin yararlı ve üstün yanlarını merak ederek öğrenmek ister. Duyum düzeyindeki konu hakkında daha detaylı bilgi toplamaya çalışır.
Değerlendirme: İlgilendiği konuda daha detaylı bilgi edinen yetişkin, bu bilgi ve becerinin kendisine getireceği maliyet ve yararları konusunda bir değerlendirme ve hesaplama yapar. Bu değerlendirmede, yararların daha ağır bastığına emin olmak ister. Sonucun kendisi için yararlı ve kârlı olup olmadığını tartar ve hesaplar. Kârlı bulur ise denemek ister.
Deneme: Öğrendiği bilginin kendisine getireceği yararı ve kârlılığı küçük bir uygulama ile dener ve sonuçlarını gözler. Deneme sonunda da yararlı ve kârlı olduğu kanısına varır ve inanır ise, uygulama yapmak ister. Kesin kararını deneme sonuçlarına göre verir.
Uygulama: Yetişkin, bilgiyi ve konuyu benimsemiştir, gerekli girişimlerde bulunarak uygulamaya geçer. Cevap: A
18) Yetişkinin konuya ilgi duyup, bu yeniliğin ya da bilginin yararlı ve üstün yanlarını merak ederek öğrenmek istediği ve duyum düzeyindeki konu hakkında daha detaylı bilgi toplamaya çalıştığı öğrenme süreci aşağıdakilerden hangisidir?
A) Farkında olma
B) İlgilenme
C) Değerlendirme
D) Deneme
Açıklama:
Cevap: B
19) Aşağıdakilerden hangisi yetişkinlerdeki öğrenme güdülerinden biri değildir?
A) Kişisel gelişme
B) Meslek güdüleri
C) Sosyal ilişki
D) Toplumsal aktarım
Açıklama: Yetişkinlerdeki öğrenme güdülerini üç ana grupta toplamak olasıdır:
Meslek güdüleri: 18 – 40 yaş arasındaki bireylerde bu güdüler etkindir. İşe hazırlanmak, işte ilerlemek veya yeni işe girmek isteyen yetişkinler, kendileri için düzenlenmiş mesleki eğitim kurslarına devam ederler. Bu dönemde eğitime katılımı geniş ölçüde etkileyen neden, ileride iyi bir yaşam sürdürmek için şimdiden bir meslek sahibi olmanın gerektiği bilincine dayanmaktadır.
Kişisel gelişme: Genel kültürü artırma ve sosyal konular hakkında daha geniş bilgi edinme gibi kişisel gelişme uğraşlarını temel amaç edinen yetişkinler, genellikle boş zamanların arttığı ve maddi kaynakların azaldığı 40 yaşın üzerindeki dönemlerde bulunan kimselerdir. Özellikle evli birçok genç kadın, ev ve aile yaşamı ile ilgili çocuk bakımı ya da eşlerinin işleri ile ilgili konularda bilgi edinmeye karşı büyük istek gösterirler.
Sosyal ilişki: Mesleki olmayan yetişkin eğitim etkinliklerini içerir. Çoğu yetişkin, halk eğitimi kurslarına devam ederek sosyal ilişki kurma eğilimindedir. Hemen her yaşta yetişkinin katıldığı bu tür etkinliklerde, yetişkin çoğu zaman başkaları ile tanışma ile ilgilenir. Bunun önemli amaçlarından birisi, bireyin toplum içerisindeki sosyal statüsünü yükseltme beklentisini gerçekleştirmeye dayalı olmasıdır.
Cevap:D
20) Aşağıdakilerin hangisi yetişkinlerin öğrenmesine yol göstermenin ya da yardımın bilim ve sanatı anlamına gelmektedir?
A) Andragoji
B) Antropoloji
C) Pedagoji
D) Psikoloji
Açıklama: Androgoji, Yunanca andr (yetişkin) ve agogos (rehberlik) köklerinden türetilmiştir ve yetişkinlerin öğrenmesine yol göstermenin ya da yardımın bilim ve sanatı anlamına gelmektedir.
Cevap: A
[/level-gold]
[level-vip] Açıklama: Androgoji, Yunanca andr (yetişkin) ve agogos (rehberlik) köklerinden türetilmiştir ve yetişkinlerin öğrenmesine yol göstermenin ya da yardımın bilim ve sanatı anlamına gelmektedir.
Cevap: A
21) Aşağıdakilerden hangisi yetişkin eğitiminin ilkeleri içerisinde ver almamaktadır?
A) Yetişkin öğrenme sürecine katılmalıdır.
B) Çeşitli öğretim yöntem ve teknikleri kullanılmalıdır.
C) Eğitimin sonunda mutlaka ölçme ve değerlendirme yapılmalıdır.
D) Öğrenme için yeterli zaman verilmelidir.
Açıklama: Yetişkin eğitiminin (androgojinin) ilkeleri şunlardır:
Yetişkin, güdülenmesi ve başarılı olması için eğitimin amaç ve hedeflerini bilmelidir.
Yetişkin öğrenme sürecine katılmalıdır.
Öğretim yetişkinin sosyal rollerini ve yeteneklerini geliştirici olmalıdır.
Öğrenme için olumlu eğitim ortamı hazırlanmalıdır.
Çeşitli öğretim yöntem ve teknikleri kullanılmalıdır.
Öğrenme için yeterli zaman verilmelidir.
Yetişkinin deneyimleri öğrenme kaynağıdır. Geçmiş deneyimlerin öğrenmeyi etkilediği göz önünde tutulmalı ve yeni öğrenilenler ile eskiler bütünleştirilmelidir.
Öğrenilecek konunun ayrıntısı yapısallaştırılmalıdır. Bilgiler basitten karmaşığa gitmeli ve kavrayarak öğrenme sağlanmalıdır.
Öğrenilenler arasındaki bağlantının yetişkin tarafından keşfedilmesi sağlanarak ve uygulama ile öğrenmenin kalıcılığı ve farklı alanlara aktarılabilmesi gerçekleştirilmelidir.
Öğrenme sonunda geri bildirimle doğru ve yanlışlar verilerek, öğrenmede olumlu tutum geliştirilmelidir.
Sürekli değerlendirme ve kendi kendini değerlendirme ile öğrenme arttırılmalıdır.
Yetişkinin eğitim programı işlevsel ve dinamik olmalıdır. Bireyin ve toplumun değişen gereksinimlerine göre sürekli şekillendirilmelidir.
Yetişkin öğrenme engelleri olan olumsuz eğitim ortamı, ilgi duymama, uyumsuzluk, kendisine yararlı olacağına inanmama, öğrenme hızını zorlama, sosyal statü ve görünüşünü uygun bulmama, korkma, bunalma, öfke, korku ve baskı akılda
tutulmalıdır.
Cevap: C
22) Yetişkin eğitimlerindeki temel prensiplere ilişkin aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
A) Yetişkinler öğrenmeye karşı farklı motivasyonlara
B) Öğrenme konusunda yetişkin tecrübesi önemli bir yer tutar.
C) Yetişkinlikle öğrenme kabiliyetinin gerilemesi arasında zorunlu bir ilişki vardır.
D) Yetişkin eğitiminde eğitmenin görevi sadece rehberlik etmektir.
Açıklama: Yetişkin eğitimlerindeki temel prensipler şunlardır:
Yetişkinler daha çok kendi kendilerine bağımsız olarak öğrenmeyi tercih ederler.
Yetişkinler öğrenmeye karşı farklı motivasyonlara sahiptirler.
Yetişkin eğitiminde fiziki ve psikolojik çevre son derece önemlidir.
Yetişkin için zaman son derece önemlidir.
Öğrenme konusunda yetişkin tecrübesi önemli bir yer tutar.
Yetişkin eğitiminde eğitmenin görevi sadece rehberlik etmektir.
Yetişkinlikle öğrenme kabiliyetinin gerilemesi arasında zorunlu bir ilişki yoktur.
Cevap: C
23) Aşağıdakilerden hangisi bir konuyu öğretmek için ortak olarak çalışma anlamına gelmektedir?
A) Androgoji
B) Sinergoji
C) Pedegoji
D) Antropoloji
Açıklama: Sinergoji; güdüleme, öğrenme ve hatırlama kavramları üzerine inşa edilmiş bir insan kaynakları yönetimi terimi olup bir konuyu öğretmek için ortak olarak çalışma anlamına gelmektedir.
Cevap: B
24) Aşağıdakilerden hangisi yetişkinlerin tecrübeleri açısından uygulanacak eğitim metotlarından biri değildir?
A) Örnek olaylar
B) Beceri uygulama deneyleri
C) Grup tartışmaları
D) Taklit etme ve kopyalama
Açıklama: Yetişkinlerin bizzat kendileri öğretim için zengin bir kaynak oluşturduklarından, eğitim metotlarında ağırlık yetişkinlerin tecrübelerine verilmelidir. Bu bağlamda grup tartışmaları, örnek olaylar, grup terapileri, rol oynama ve beceri uygulama deneyleri, alan ve faaliyet projeleri, gösteriler, seminerler, toplum gelişimi metotları takip edilebilir.
Cevap: D
25) Aşağıdakilerden hangisi yetişkinin eğitime katılımını engelleyen kişisel engellerdendir?
A) Vardiyalı çalışma
B) Ev işlerinden fırsat bulamama
C) Bilinmeyenden korkma
D) Ekonomik yetersizlik
Açıklama: Yetişkinin eğitime katılımını engelleyen kişisel engeller şunlardır:
Bilinmeyenden korkma
Gülünç olma korkusu
Güvensizlik ve sosyal açıdan yetersiz olma korkusu
Okuldan hoşlanmama
Öğrenmeye karşı olumsuz tutum
Eğitimin sağlayacağı yarardan emin olmama
Zihinsel ve fiziksel eksiklikler
Cevap: C
