in

Açıklamalı Sorular 27

1) Aşağıdakilerden hangisi devrenin veya alıcının gerilimini ölçer?

A) Ampermetre B) Ohmmetre C) Voltmetre D) Wattmetre

Açıklama: Elektrikte gerilim ölçen aletlere voltmetre denir. Analog ve dijital olmak üzere iki tipi vardır. Voltmetre elektrik devrelerine paralel olarak bağlanır. Yani devrenin iki ucu arasındaki potansiyel fark ölçüleceğinden bağlantı paralel yapılmalıdır. Voltmetreler ölçme amacıyla bağlandıkları devrede önemli bir değişiklik yapmamalı ve ölçme yaparken fazla güç sarfiyatı olmamalıdır.

Cevap: C

2) Alüminyum, magnezyum, titanyum gibi metallerin yangınları hangi sınıf yangına girmektedir?

A) A B) B C) C D) D

Cevap: D

3) 

I-Fiziksel risk etkenleri
II-Psikososyal risk etkenleri
III-Ergonomik risk etkenleri

Yukarıda verilenlerden hangisi/hangileri ekranlı araçlarla çalışmalarda oluşabilecek risk etkenlerindendir?

A) Yalnız l B) l,ll C) II,III D) l,ll,lll

Açıklama: Ekranlı araçlarla çalışmalarda oluşabilecek risk etkenleri şunlardır:

Fiziksel risk etkenleri: Tekrarlamalı ve zorlamalı ekipman kullanımı, uygun pozisyonda oturmama, uzun süreli aynı pozisyonda çalışma
Ergonomik risk etkenleri: Ekipmanların (oturma yeri, masa, monitör, klavye vb.) uygunsuzluğu, çalışma ortamının (aydınlatma, sıcaklık, nem vb.) yetersizliği
Oturma yerinin, masanın, ekranın, klavyenin ve mouse’un yüksekliğinin ve kullanımının çalışana uygun olmaması
Aydınlatma, sıcaklık, nem gibi çevresel etkenlerin yetersizliği
Psikososyal etkenler: İş memnuniyetsizliği, iş ilişkilerinin yetersizliği, ağır iş yükü, monoton iş
Kişisel risk etkenleri: Yaş, cinsiyet, fiziksel özellikler ve kişisel alışkanlıklar

Cevap: D

4) Akaryakıt yangınlarında renk değişimi önemlidir. İnfilak aşamasına gelmiş olan akaryakıt tankı yangınında alevin rengi aşağıdakilerden hangisidir?

A) Kızıl B) Mavi C) Sarı D) Mor

Açıklama: Özellikle akaryakıt yangınlarında renk değişimi önem kazanır. Dolu tank, siyah duman ve kızıl alevle yanar. Tank boşaldıkça (yakıt seviyesi düştükçe) duman rengi, kahverengiye, alev rengi ise sarıya dönüşür. Tankın doluluk seviyesi daha da düştükçe patlayıcı gazlar artar; duman sarı-mor karışımında, alev ise maviye dönüşür. Mavi alev yanmakta olan tankın infilak etmekte olduğunun işaretidir.

Cevap: B

5) Kapalı bir tank yakınında meydana gelen yanma ya da yangın giderek tankı ısıtır ve tank içinde ısınarak kaynamaya başlayan sıvı tank basıncını hızlı birşekilde artırır ve patlama gerçekleşir. Bu olay aşağıdakilerden hangisini tanımlamaktadır?

A) Jet yangını B) Bleve C) Havuz tipi yangın D) Uvce

Açıklama: Sanayide görülen diğer yangın türleri şunlardır.

Jet yangını: İnce uzun alevle yanar ve gaz borusu kaçaklarının tutuşmasında görülür. Daha çok yanıcı parlayıcı sıvıların ve gazların boru içinde belli bir basınçla nakledilmesi esnasında borunun veya eklentilerinin herhangi bir yerinde basınçla çıkan sıvı ya da gazın tutuşması şeklinde gerçekleşir.
BLEVE (kaynayan sıvı genleşen buhar patlaması): Kapalı bir tank yakınında meydana gelen yanma ya da yangın giderek tankı ısıtır ve tank içinde ısınarak kaynamaya başlayan sıvı tank basıncını hızlı birşekilde artırır ve patlama gerçekleşir.
UVCE (sınırlandırılmayan buhar bulutu patlaması): Büyük miktarda ortama yayılan gaz kaçağı hava ile karışarak patlamaya hazır bir bulut oluşturur, o sırada her hangi bir ısı kaynağı ile temas sonucu patlama meydana gelir.
• Havuz tipi yangın: Bir yerde biriken yakıtın tutuşması ve yanmasıdır. Bazen de çok büyük hacimli yüzer tavanlı tankların tutuşması bu yangın tipine örnektir. Aslında olay tipik bir B sınıfı yangındır. Ancak burada yanıcı madde çok fazladır ve yangın devam ettikçe artan ısı yangının yayılmasını ve şiddetini arttırır.

Cevap : B

6) Aşağıdakilerden hangisi yangın söndürmede kullanılan suyun avantajlarından biri değildir?

A) Ucuz olması B) Çözücü olması C) Viskozitesinin düşük olması D) Elektriği iletmesi

Açıklama: Yangın söndürmede kullanılan suyun avantajları şunlardır:
Kentlerde ve sanayi bölgelerinde yeterli miktarda bulunur.
Yangın söndürme maddelerinin en ucuzudur.
Zehirleyici etkisi olmayan ve kimyasal olarak nötr bir maddedir.
Düşük viskozitesinden dolayı çok akıcıdır, büyük uzaklıklara kolaylıkla taşınabilir ve düşük basınçlarda toz haline getirilebilir.
Akışkanlığı sayesinde hortum ve pompalarda rahatça kullanılabilir.
Çözücü etkisinden dolayı birçok yanıcı maddeyi çözerek konsantrasyonunu azaltır ve yanmayı önler.
Yüksek gerilim altındaki yangınlarda su tanecikleri sis haline getirilebilir.
Yanma sonucu meydana gelen atıkları yıkayarak yangın merkezine ulaşmayı kolaylaştırır.

Cevap: D

7) Yangın söndürücü olarak aşağıdakilerden hangisi suyun dezavantajlarından biri değildir?

A)Sıfır derecenin altında suyun donması
B)İçinde mineraller bulunan içme suyunun iletken olması
C)Viskozitesinin düşük olması
D)Birçok maddeyi yumuşatması

Açıklama: Yangın söndürmede kullanılan suyun dezavantajları şunlardır:

Sıfır derecenin altında donan suyu akarsu ve göllerden temin etmek zordur.
Buz haline dönüşen suyun hacmi % 10 oranında artar, bundan dolayı içinde bulunduğu boruları ve hortumları patlatabilir.
İçinde mineraller bulunan içme suyu azda olsa iletkendir. Dolayısıyla yüksek gerilim bulunan yerlerde kısa mesafelerden yoğun su ile müdahale edilmesi çok tehlikelidir.
içme suyu bazen içinde bulunabilecek fosfatlardan dolayı yeterince korunmamış boruların paslanmasına neden olabilir.
Hububat, yeterli miktarda nem ile temas halinde yeşermeye ve şişmeye başlar. Bu nedenle, hububat silolarına giren su, buzlanma durumunda hacmin artmasına ve siloların patlamasına yol açabilir.
Selüloz, kâğıt ve tekstil ürünleri çok miktarda su emerler. Su ile söndürme sırasında artan ağırlıkları nedeniyle üzerinde bulundukları rafların, hatta döşemelerin çökmesine neden olabilirler.
Su nedeniyle birçok madde yumuşar, böylelikle kısmen veya tamamen değerlerini kaybederlerPotasyum, kalsiyum, magnezyum ve sodyumla suyun temasındaki kimyasal tepkimeler yüksek sıcaklıklarda hidrojen oluşmasına, dolayısıyla patlamalara neden olur.
Kapalı ortamda korlaşmış karbonun sulanması, karbon monoksit ile hidrojen gazları ortaya çıkaracağından dolayı çok tehlikelidir.
İnşaat sektöründe kullanılan sönmemiş kireç yanmaz malzeme olmasına rağmen, suyla birleşmesinde yüksek miktarda ısı çıkartır. Sıcak 400 °C’ye kadar yükselebilir ve yakınında yeralabilen maddelerin alevlenmesine sebep olabilir.
Su da erimeyen yanıcı sıvıların, solventlerin veya tuz banyolarının su ile söndürülmesi durumunda alevlenmiş ve sıcaklığı yüksek değere ulaşmış sıvıların üzerine düşen su tanecikleri aniden buharlaşmakta ve hacimleri 2000 misli artmaktadır. Oluşan köpükler nedeni ile sıvının taşması, alevlenen yüzeyin artması, hatta alevli sıvıdan patlayan parçacıkların civara zarar vermesi olasıdır.
Alevlenmiş gazların söndürülmesinde su fazla etkili değildir.

Cevap: C

8) Kuru kimyevi tozların kullanıldıkları yangın sınıf/sınıfları aşağıdakilerden hangisidir?

A) Yalnız A B) Yalnız B C) B ve D D) A,B,C

Açıklama: Kuru kimyevi tozlar, genellikle sodyum bikarbonat asıllı olmalarına rağmen; depolama, muhafaza ve kullanımı kolaylaştırma amacıyla içlerine bir takım maddeler katılır. Bu maddeler içinde en çok kullanılanları stearatlar ve trikalsiyum fosfat olup bu iki madde de tozun rutubetle toprak haline gelmesine engel olmak amacıyla kullanılır. B ve C sınıfı yangınlar için kullanılan tozlar, sodyum bikarbonat asıllı tozlarken; A, B ve C sınıfı yangınlarında kullanılan tozlar ise amonyum fosfat asıllı bileşiklerden meydana gelmektedir.
Kuru kimyevi tozlar zehirli değillerdir. Ancak teneffüs edilen yerde bol miktarda bulunması solunumu güçleştirirler. Sis gibi etrafı kaplamaları nedeni ile de görüşü azaltabilirler.
Kuru kimyevi tozlar genellikle akaryakıt yangınlarını söndürmede kullanılırlar. Aynı zamanda elektrik akımını geçirmedikleri için elektrikle çalışan makinelerle ilgili akaryakıt yangınlarında da kullanılırlar. Kuru kimyevi tozlar B ve C sınıfı yangınlar için daha etkili olmaktadırlar.
Ayrıca yanma sadece satıhta ise A sınıfı yangınlarda da kullanılabilirler. Ancak kuru kimyevi tozlarla söndürülen yangınlardan sonra yangın yerindeki sıcak maddeler özellikle metaller yangın mahallinden alınmalıdırlar. Çünkü tekrar alevlenme meydana gelebilir. Kuru kimyevi tozların hassas elektrik cihazlarının, telefon santrallerinin üzerine püskürtülmesi bu cihazların faaliyetlerini durdurur ve zararlı olabilir.
Kuru kimyevi tozlar ateşin üzerine tatbik edildikleri zaman, ısı ile kimyasal reaksiyona uğrayarak ayrışır ve her biri farklı sınıf yangınlara etkin olan sodyum bikarbonat, su ve karbondioksite dönüşerek ateşi söndürürler. Kuru kimyevi tozlar; ateşi boğarak, soğutarak ve zincirleme yanma olayını kesintiye uğratarak söndürürler. Kuru kimyevi tozlar ateşe püskürtüldükleri zaman çıkardıkları karbondioksitle alevi kısmen boğarlar. Ancak ateşin sönmesinde ana rolün çıkardıkları karbondioksit olmadığı da bilinmelidir. Kuru kimyevi tozlar ateşe püskürtüldükleri zaman sıcaklığın bir kısmını emerler. Bu durumda kuru kimyevi tozların yangın söndürmede sadece soğutuculuk özelliklerinin de temel esas olduğu kabul edilmez. Alevli yanan bir ateş üzerine püskürtülen kuru kimyevi toz, alev ile yanıcı madde arasında bir toz bulutu meydana getirerek yanıcı maddeyi alevden gelen sıcaklığa karşı korur. Bu da kuru kimyevi tozların söndürücü özelliklerinden biridir. Yanma olayının devam edebilmesi için yanan yerde açığa çıkan bazı maddelerin birbirleriyle birleşerek reaksiyonlar meydana getirmesi şarttır.Kuru kimyevi tozlar açığa çıkan bu maddelerin birleşmesini engellemekte yanma zincirinin oluşmamasını sağlamaktadır. Böylece de yangın genişleyememekte kısa zamanda sönmektedir. Kuru kimyevi tozların bu özelliği yangınların söndürmedeki en etkili özelliğidir.

Cevap: D

9) Hassas elektrik cihazların yangınlarında kuru kimyevi tozlu söndürme cihazlarının tercih edilmemesinin sebebi aşağıdakilerden hangisidir?

A)Cihazlara zarar vermesi
B)Elektrik iletmesi
C)Yangını geç söndürmesi
D)Bu tür yangınlarda etkili olmaması

Cevap: A

10) ABC ve BC kuru kimyevi tozlu portatif yangın söndürme cihazlarında kullanılan püskürtücü/itici gaz aşağıdakilerden hangisidir?

A) Hava B)N2 C) H2 D) 02

Açıklama: Taşınabilir kuru kimyevi tozlu yangın söndürme cihazlarının çalışması; tüpün içerisindeki bir gaz kartuşunun patlatılması ile serbest kalan gazın hortumdan dışarı çıkarken, tüp içerisindeki kuru kimyevi tozu da beraberinde taşıması şeklindedir. Bu tüplerde gaz olarak karbondioksit veya azot kullanılır. 9 kilogramlık olanlarının etkili mesafeleri 3 – 5 metre olup 30 – 40 saniye kadar çalışırlar.

Cevap: B

11) Aşağıdakilerden hangisi yangın söndürmede kullanılan köpük çeşitlerinden değildir?

A) AFFF tipi köpük B) APTP tipi köpük C) Alkole dayanıklı köpük D) Mekanik köpük

Açıklama: Belli oranlarda suyla karışan yapıcı maddenin meydana getirdiği köpük (foam), yanan sıvının yüzeyini kaplayarak hava ile temasını keser ve yanma ısısını düşürür. Kimyasal köpük olarak adlandırılan yangın söndürme köpüklerinin günümüzde en yaygın olarak kullanılanları mekanik ve sentetik türleridir.
Kimyasal köpük: Alüminyum sülfat ile sodyum bikarbonatın kohesin bir madde beraberliğinde suda çözülmesi ile oluşur.
Mekanik (protein esaslı) köpük: Kimyasal yollarla özel olarak formüle edilmiş hayvansal ve bitkisel artıkların hidrolize edilerek, % 3 – 5 oranlarında su ile karışmasından elde edilir. Regular ve flora protein
esaslı olmak üzere iki çeşidi bulunur. Regular protein esaslı köpük, saf hidrolize proteindir. Köpük stabilizötürü, donma noktası düşürücü ve koruyucu maddeden meydana gelmiştir. Flora protein esaslı köpük ise regular protein esaslı köpük sıvısına ek olarak, flora karbon bileşiklerini içerir. Yangını daha çabuk kontrol altına alması, daha akışkan ve örtme yeteneğinin yüksek olması, geri alev almayı önlemesi, kuru kimyevi tozlarla karıştırıldığında özelliğinin bozulmaması ve petrol türü yangınlarda yakıt tankına alttan verilebilmesi, flora protein esaslı köpüklerin ayrıcalıklarındandır.
Sentetik köpük: Sentetik deterjan terkibinde olup, yüksek genleşme ve çabuk köpük yapma özelliği vardır. Köpük jeneratörleri ile A sınıfı yangınlarda kullanılır. A sınıfı yangınların meydana geldiği depo ve hangar gibi geniş hacimli mekânların köpükle doldurulması şeklinde de uygulanırlar.
Alkole dayanıklı köpük: Regular protein esaslı köpük sıvısına metal sabunları ilave edilerek hazırlanır. Bu köpük maddesi bilhassa polar solventler tipinde parlayabilen sıvıların yangınlarında iyi bir söndürücüdür. Hidrokarbonlar suda çözülmediği için normal köpük maddeleri ile söndürülebilirler. Ancak polar solventler suda çözüldüğü için örtüsü altındaki suya karışarak tekrar alev alırlar. Bütün kimyasal madde yangınlarında mutlaka bu tip köpük kullanılmalıdır.
AFFF tipi köpük: Flora karbon bileşikleri ile sentetik köpük sıvılarının bir kombinasyonudur. Yangını aniden söndürür. Hidrokarbonun yüzey gerilimini küçülterek köpük filminin ani olarak yayılmasını sağlar. İzolasyon etkisi uzun süre devam eder. Seri alev almayı kesinlikle önler.

Cevap: B

12) Aşağıdakilerden hangisi radyasyonun sebep olduğu rahatsızlıklardan değildir?

A) Doğum bozukluğu B) Aşırı terleme C) Kanser oluşumu D) Hücre ölümü

Açıklama: Radyasyon hücre çekirdeğine ulaştığında, buradaki DNA’nın yapısında bazı değişikliklere yol açar ve insanın özelliklerini belirleyen şifreyi yeniden ve gelişigüzel bir şekilde yazar. Bu da hücrenin faaliyetlerini yöneten emir komuta zincirinin değişmesine sebep olur. Hücre, aksayan faaliyetleri dolayısıyla ölebilir veya daha da kötüsü, hızlı bir üreme çabasına girerek kanserleşir. Öte yandan, eğer çekirdeği hasar gören hücre, sperm veya yumurtaları oluşturan haploid hücrelerden birisi ise, bu hücrenin dölleyeceği yavru, yapısal bozukluklarla doğar.

Cevap: B

13) Köpük aşağıdaki özelliklerden hangilerine sahiptir?

I-Basınçlı su ile karıştığında, karışım köpük yapıcıdan geçerken hava ile karışır ve köpüğü meydana getirir.
II-Köpük, yangın yüzeyini battaniye gibi tamamen kaplar ve hava ile teması keser.
III-Oksijeni boğar.
IV-Isıyı düşürür.
V-Rüzgârlı havalarda dağılır.

A) I, II, III, IV B) I, II, IV C) II, III, V D) II, IV, V

Açıklama: Köpük kimyasal bir bileşiktir. Basınçlı su ile karıştığında, karışım köpük yapıcıdan geçerken hava ile karışır ve köpüğü meydana getirir. Köpük, yangın yüzeyini battaniye gibi tamamen kaplar ve hava ile teması keser. Ayrıca soğutma özelliği de vardır. Bu nedenle iyi bir söndürücüdür.

Cevap: B

14) Aşağıdakilerden hangilerinde köpük kullanılması doğrudur?

I-LPG tankları
II-Kimyasal madde depoları
III-Akaryakıt depolama yerleri ve dolum istasyonları
IV-Artıkyağların döküldüğü hendekler

A) I, II, IV B) I, II, III C) II, III, IV D) I, III, IV

Açıklama: Köpük kullanımın önerildiği alanlar şunlardır:
Rafineriler, kimya laboratuarları ve kimyasal madde depoları
Boya ve vernik atölyeleri veya depoları
Akaryakıt depolama yerleri ve dolum istasyonları
Akaryakıt tankerleri
Artık yağların döküldüğü hendekler
Kargo ambarları
Hava alanları, uçak hangarları vb.

Cevap: C

15) Aşağıdakilerden hangisi yangının sebeplerinden biri değildir?

A)Bilgisizlik B) İhmal ve dikkatsizlik C) Sabotaj D) Doğalgaz kullanımı

Açıklama: Yangın çıkmasına neden olan sebepler genellikle şu gruplandırma içerisinde toplanabilir:

Korunma önlemlerinin alınmaması
Bilgisizlik
İhmal ve dikkatsizlik
Kazalar
Sıçrama
Sabotaj
Tabiat olayları

Cevap: D

16) Aşağıdakilerden hangisi otomatik yangın ihbar sistemlerinden değildir?

A) Isı duyar sistem B) Patlama duyar sistem C)Alev duyar sistem D) Butonlu sistem

Açıklama: Yangın ihbar sistemleri mekanik ve otomatik uyarı sistemleri olarak ikiye ayrılır. Otomatik uyarı sistemleri ise 4 çeşittir:
Isı duyar elemanlar
Duman duyar elemanlar
Alev duyar elemanlar
Patlama duyar elemanlar

Cevap: D

17) Bütünüyle elektrikli zil sistemine dayanmaktadır. Binada yangın çıkma olasılığının bulunduğu yerlerin duvarlarına, camlı bir koruyucu içinde bir zil düğmesi konulur. Yangın anında cam kırılır ve düğmeye basılarak uyarı yapılır. Sesli ve ışıklı uyarıcı ile panodan yangının yeri belirlenerek, yangına ekiplerle müdahale edilir.

Yukarıda hangi yangın ihbar sisteminden bahsedilmektedir?

A)Mekanik uyarı tesisleri
B) Alev duyar tesisler
C) Duman duyar tesisler
D) Otomatik uyarı tesisleri

Açıklama: Mekanik uyarı sistemleri çok basit sistemler olup yangın çanlı, kontrol panolu ve ihbar düğmeli (butonlu) uyarı sistemleri vardır. Butonlu sistem, bütünüyle elektrikli zil sistemine dayanmaktadır. Binada yangın çıkma olasılığının bulunduğu yerlerin duvarlarına, camlı bir koruyucu içinde bir zil düğmesi konulur. Yangın anında cam kırılır ve düğmeye basılarak uyarı yapılır. Sesli ve ışıklı uyarıcı ile panodan yangının yeri belirlenerek, yangına ekiplerle müdahale edilir. Bu sistemde yangını bir kişinin görmesi ve sistemi harekete geçirmesi gereklidir. Bu nedenle, çoğu zaman insan bulunmayan ambar ve depo gibi yerler için uygun bir sistem değildir.

Cevap: A

18) En yaygın yangın algılayıcısının insan olmasına rağmen insan algılamasında da bazı dezavantaj mevcuttur. Buna göre, aşağıdakilerden hangisi insan algılamasının dezavantajlardandır?

A) Performansının bütün yangın türlerinde aynı olmaması
B) Algılama ve ihbar kapasitesinin sınırlı olması
C) Yangın söndürme kapasitesinin yetersiz olması
D) Günün 24 saatinde tam kapasite çalışmaması

Açıklama: En yaygın yangın algılayıcısı (detection) insandır.

Aynı zamanda da yangın nedenlerinden biri olan insanın, tehlike anında yakın çevrede bulunması, yeterli ve etkili algılama sağlar. Buna rağmen, insan algılamasında iki dezavantaj mevcuttur:
Algılama ile etkili bir müdahale yönteminin seçilip uygulanması arasında gereken süre kısa olabilir.
Zamanın üçte biride (günün uykuda geçen kısmında) insan alarm durumunda değildir. Ayrıca, işyerlerinin büyük çoğunluğunda, zamanın yarısında (mesai saatleri dışında) ortamda insan yoktur.

Cevap: D

19) Isınan gaz ve sıvıların hacimleri genişleyerek veya buharlaşarak, hava molekülleri içerisinde çevreye yayılırlar. Bu durumda, kaynağından uzak bir yerde yanma ısısını bulmaları veya yakabilecekleri bir madde ile buluşmaları yeterlidir. Yukarıda yangının hangi yayılım yolundan bahsedilmektedir?

A) Işınım B) Çevrim C) Akma veya sıçrama D) Elektrik akımı

Açıklama: Yangın aşağıdaki 5 yolla yayılır:

Temas: Isınan cismin diğer ucunun yanmayan bir maddeye teması halinde ısı taşınmış olur.
Çevrim: Isınan gaz ve sıvıların hacimleri genişleyerek veya buharlaşarak, hava molekülleri içerisinde çevreye yayılırlar. Bu durumda, kaynağından uzak bir yerde yanma ısısını bulmaları veya yakabilecekleri bir madde ile buluşmaları yeterlidir.
Işınım: Isı da, ışık gibi ışınlar halinde yayılmaktadır. Gücüne göre uzaklıklarda etkili olmaktadır.
Akma veya sıçrama: Akma sıvıların, sıçrama ise korlaşabilen katı maddelerin yayılma şeklidir.
Elektrik akımı: Isı kaynağına yakın olan elektrik kablolarının izole ve özelliklerinin bozulması, tesisatlarda kontaklar meydana getirmektedir. Sigortalar da arızalı ise, bu kısa devreler ve kontaklaryangına sebep olmaktadır.

Cevap: B

20) Katı maddelerde yangının yayılması aşağıdakilerden hangisiyle olur?

A) Temas B) Çevrim C) Işınım D) Sıçrama

Cevap: A

21) Aşağıdakilerden hangileri yangın söndürme prensiplerindendir?

I. Su ile soğutma
II. Yanıcı maddeyi dağıtma
III. Ara boşluğunu kapatma
IV. Oksijeni arttırma
V. Örtme

A) l,ll,IV B) I, II,V C) I, III, IV, V D) I, II, III, V

Açıklama: Yanma olayını meydana getiren yanıcı madde, ısı ve oksijenden herhangi bir tanesinin ortadan kaldırılması yanmayı ortadan kaldıracaktır. Bu temele dayanılarak yangın söndürme prensiplerini şunlardır:
Soğutarak söndürme (ısıyı azaltma veya ortadan kaldırma)
Su ile soğutma
Yanıcı maddeyi dağıtma
Kuvvetli üfleme
Havayı kesme (oksijeni yok etme veya oranını düşürme)
Örtme
Boğma
Oksijeni azaltma
Yanıcı maddeyi ortadan kaldırma
Yanıcı maddeyi ısıdan ayırma
Ara boşluğu meydana getirme

Cevap: B

22) İş sağlığı, bütün mesleklerde çalışanların yönden iyilik hallerini sürdürme ve daha üst düzeye çıkarma çalışmalarıdır.Yukarıdaki boşluğa aşağıdakilerden hangisi gelmelidir?

A) Kültürel B) Bedensel, ruhsal ve sosyal C) Çalışma gücünü artırıcı D) Sosyal

Açıklama: İş sağlığı uğraşıları yalnızca sanayi alanlarında çalışanların değil bütün alanlarda ve mesleklerde çalışanların sağlık sorunları ile ilgili olmalıdır. Uluslararası Çalışma Örgütü ve Dünya Sağlık Örgütü ortak komitesi tarafından 1951 yılında yapılmış olan iş sağlığı tanımı bütün çalışma alanlarını kapsayacak şekilde ifade edilmektedir: Buna göre; iş sağlığı, bütün mesleklerde çalışanların bedensel, ruhsal ve sosyal yönden iyilik hallerini sürdürme ve daha üst düzeylere çıkarma çalışmalarıdır.

Cevap: B

23) Aşağıdaki yangın söndürme prensiplerinden hangisi boğmayı tanımlar?

A) Oksijen konsantrasyonunu azaltma
B) Isıyı düşürme
C) Kimyasal reaksiyon zincirini kırma
D) Yanıcı maddeyi ortadan kaldırma

Açıklama: Boğma, oksijen konsantrasyonunu yanma için gerekli oranın altına indirmektir. Mesela otomatik C02‘li söndürme sistemi dizayn edilirken ilgili hacimdeki oksijenin oranını % 15’e indirecek miktar hesaplanır. Oksijenin sıfırlanması gerekmez. Oksijen oranı %16’nın altına düşürüldüğünde yangın sönecektir.

Cevap: A

24) Aşağıdakilerden hangisi soğutarak söndürme tekniklerinden biri değildir?

A) Kuvvetli üfleme B) Boğma C) Su ile soğutma D) Yanıcı maddeyi dağıt

Açıklama: Soğutarak söndürme işleminde, ısıyı azaltma veya ortadan kaldırmaya yönelik çalışma yapılır. Bu da üç şekilde gerçekleşir:
Su ile soğutma: Soğutarak söndürme prensipleri içerisinde en başta gelir. Su, yangının söndürülmesinde ısı ile temas ettiği takdirde buhar haline geçer ve buharlaşma esnasında çevresindeki ısıyı emer. Bu da yanan cisimden emilen ısı olup, yanma ısısını düşürür. Böylelikle yanıcı maddenin ısısı düştüğünden yanma olayı da ortadan kalkar. Ayrıca su yağmurlama şeklinde kullanıldığı zaman oksijeni kesme özelliğine de sahiptir. Genellikle A sınıfı yangınlarda kullanılan su ile söndürmede, işleme başlamadan önce bölgede elektrik olmamasına dikkat edilmelidir.
Yanıcı maddeyi dağıtma: Yanıcı maddenin dağıtılması, bir an için daha geniş alanın hava ile temasa geçmesini sağlayacağından, yangının genişlemesine neden olur. Ancak yanan maddenin dağıtılmasıyla yangından oluşan toplam ısı bölünecek, yanan cismin birim kütlesine düşen ısı azalacak ve yangın yavaş yavaş söner. Bu tip söndürmelerde dağıtılan yanan maddelerin çevresinde başka bir yanıcı madde bulunmamasına dikkat edilmelidir. Genellikle A sınıfı yangınlarda uygulanır.
Kuvvetli üfleme: Yanan madde üzerine kuvvetli olarak üflenen hava, alevin sönmesine ve yanan madde ısısının belirli oranda azalmasına neden olur. Bu tip söndürme uygulaması ile başlangıç noktasında bulunan A sınıfı yangınlarda başarı elde edilebilir. Büyümüş ve belirli boyutlara ulaşmış yangınlarda yeterli söndürmeyi sağlayacak üflemeyi her an pratikte uygulamak mümkün olmamaktadır.

Cevap: B

25) Aşağıdakilerden hangisi su ile soğutarak söndürmede her zaman etkili değildir?

A) Soğutucu özelliği
B) Ara boşluğu meydana getirme özelliği
C) Kaplama özelliği
D) Emülsiyon için kullanma özelliği

Açıklama: Suyun söndürme özellikleri şunlardır:
Soğutucu özelliği: Yanan bir cismin üzerine su temas ederse, temas ettiği bölüm soğuyarak yanma noktasının altına iner ve yangın söner. Bazı hallerde ise, ateşin yayılmasını önlemek için maddeler henüz yanmaya başlamadan önce ıslatılarak serinletilir ve yanması önlenir.
Kaplama veya boğma özelliği: Bir ateşi söndürmek için yeteri kadar su buharı meydana getirilirse, yanan bölgeden hava kovulur ve ateş oksijensiz kalır. Su kendisinden daha hafif sıvılar üzerinde kaplama yapmaz. Ayrıca, bazı yanıcı maddelerin yanarken oksijen çıkarması ve havanın oksijenine ihtiyaç göstermemesi durumunda suyun boğucu özelliği kullanılamaz.
Emülsiyon için kullanma özelliği: Birbirleriyle karışmayan iki sıvıdan biri, diğerinin üzerine dağılarak küçük damlalar meydana getirir. Bu damlalar bir süre için yanıcı sıvının üzerini kaplar ve yanmayı durdurup yayılmasını önler.

Cevap: C

Çözümlü İş Sağlığı ve Güvenliği Soruları

18 Ağustos 2013 A Sınıfı Sınav Soruları Çözümü

İş Sağlığı ve Güvenliği Çözümlü Sorular

18 Mayıs 2013 A Sınıfı Sınav Soruları