1) İşyeri ortamında propan gazı varsa, havalandırma hangi noktadan yapılmalıdır?
A)Zemine yakın alttan
B) Tavana yakın üstten
C)Solunum hizasından
D) Solunum hizasının üstünden
Açıklama: Propan, rölatif buhar yoğunluğunun 1,6 olması nedeniyle zeminde birikir. Bu nedenle, ppropan bulun ortamda havalandırmanın zemine yakın yerlerden yapılması gerekir.
Cevap: A
2) Sağlığa zararlı olan aynı zamanda ateş alma ve patlama tehlikelerinin de kaynağı olarak görülebilir ve küçük bir kıvılcım ile patlamaya neden olabilir. Noktalı yere aşağıdakilerden hangisi gelmelidir?
A)Formaldehit
B) Alifatik alkoller
C)Solventler
D) Hidrojen sülfür
Açıklama: Suyun çözücü özelliğinin endüstride kullanılan maddeleri çözmek için yetersiz olması nedeni ile organik sıvılar kullanılır. Bu sıvılara endüstriyel çözücüler veya solventler denir. Deriyle temas yoluyla insan sağlığına zarar veren çözücülerden bir kısmı (kurşun, anilin, tetraetil, siyanür vb.) öldürücüdür, bir kısmı (sülfirik asit, nitrik asit vb.) cildi tahriş eder, diğer bir kısmı ise (alkol, kerozin vb.) derinin bakterilere karşı mukavemetini azaltır. Çözücüler, primer ve allergen maddeler olarak iki grup altında incelenir:
Primer maddeler: Benzen bileşiklerinin deri ile teması sonucu deride tahrişe bağlı olarak dermatit oluşur. Benzin, ligorin ve kerosin buharları deriyi, gözleri ve burnu tahriş eder.
Allergen maddeler: Bazı çözücüler kapsadıkları madde ile bünyede aşırı duyarlılık reaksiyonlarına sebep olur. Çıplak elle çalışanların ellerinde çeşitli dermatitler, solunum yollarında astıma benzer rahatsızlıklar ve gözlerinde ise konjiktivit oluşabilir.
Yukarda sağlığa zararlarından bahsedilen çözücüler, aynı zamanda ateş alma ve patlama tehlikelerinin de kaynağı olarak görülebilir. Zira yanıcı sıvı olan solventler, küçük bir kıvılcım ile patlamaya neden olabilir.
Cevap: C
3)Sıvı haldeki tehlikeli kimyasallara ilişkin aşağıdaki özelliklerden hangisi yanlıştır?
A)Birçoğu solunabilen ve maddenin türüne bağlı olarak son derece toksik olabilen buharlar çıkartır.
B)Deri yoluyla absorbe olabilirler.
C)Bazıları deriden geçerek doğrudan doğruya kana karışabilir.
D)Kesinlikle gözler üzerinde herhangi bir zararları yoktur.
Açıklama: Asitler ve çözücüler gibi birçok tehlikeli madde, normal ısıda sıvı halinde bulunmaktadır. Birçok sıvı kimyasal solunabilen ve kimyasal maddenin türüne bağlı olarak son derece toksik olabilen buharlar çıkartır. Sıvı kimyasallar deri yoluyla da absorbe olabilir. Bazı sıvı kimyasallar deride ani tahribata sebep olabildiği gibi bazı sıvılar ise deriden geçerek doğrudan doğruya kana karışabilir ve vücudun çeşitli bölgelerine ulaşarak hedef organlarda tahribat oluşturabilir. Soluma, deri ve göz tahribatı maruziyetini önlemek ya da azaltmak için sıvı kimyasallarla çalışırken etkili kontrol önlemleri uygulanmalıdır.
Cevap: D
4)Hidroklorik asit yutulduğunda aşağıdakilerden hangisi kesinlikle uygulanmaz?
A)Bol su içirmek
B) Yumurta akı ile karıştırılmış süt vermek
C) Kusturmak
D) Hekime başvurmak
Açıklama: Hidroklorik asit, asetik asit, fosforik asit ve sülfirik asit gibi asitler yutulduğunda kusmaya izin verilmemelidir. Kişi baygınsa ağızdan hiç bir şey verilmemeli, değilse ağız bol suyu ile çalkalanmalıdır. Yumurta akı ile karıştırılmış süt verilmeli eğer bu mümkün değilse olabildiğince fazla su içirilerek bir sağlık kuruluşuna haber verilmelidir.
Cevap: C
5) Aşağıdakilerden hangisi hidrojen klorürün ticari ismidir?
A) Tuz ruhu B) Kezzap C) Kostiksoda D) Gazyağı
Açıklama: Kimyasalların yaygın olarak kullanılan ticari isimleri bulunmaktadır. Ticari isimler her zaman değişebileceği için, etiketlerde ve malzeme güvenlik formlarında, kimyasalın ticari isminin yanı sıra bilimsel isminin de belirtilmesi çok önemlidirBenzen -»• benzol
Benzin -> gazolin
Etil alkol-»etanol alkol
Hidrojen bromür-^bromik asit
Hidrojen klorür —” hidroklorik asit (tuz ruhu)
Nitrik asit —^ kezzap
Kerosen-»gazyağı
Nitrojen oksit-»azot oksit
Sodyum hidroksit —»kostik soda
Cevap: A
6) Ticari ismi kezzap olan kimyasal aşağıdakilerden hangisidir?
A)Sülfürik asit B) Nitrik asit C) Hidroklorik asit D) Bromik asit
Cevap: B
7) Tane büyüklüklerine göre aşağıdaki tozlardan hangisi soluk verme ile dışarı atılır?
A)10 mikrondan büyük olanlar
B) 0,5-10 mikron arasında olanlar
C) 0,5 – 5 mikron arasında olanlar
D) 0,5 mikrondan küçük olanlar
Açıklama: Tozlar, tane büyüklükleri 0,5 -150 mikron arasında veya daha küçük olan, kimyasal ve fiziksel özellikleri kendisini oluşturan maddenin yapısına benzeyen ve havada asılı duran maddeciklerdir. Tane büyüklülerine göre tozların özellikleri şu şekildedir:
10 mikrondan büyük tozlar solunmaz.
0,5 -10 mikron arasındaki tozların bir kısmı tutulur.
0,5-5 mikron arasındaki tozlar alveollere ulaşır ve en tehlikeli tozlar bunlardır.
0,5 mikrondan küçük tozlar ekspirasyon (soluk verme) ile dışarı atılır.
Cevap: D
8) Meslek hastalıklarına neden olan tozların tane büyüklükleri ne kadardır?
A) 0,5-5 mikron B) 5-10 mikron C)10-20 mikron D) 20-30 mikron
Cevap: A
9) Solunumla akciğerlere ulaşıp birikme sonucu dokusal değişimle akciğerlerde fonksiyonel bozukluk yapan tozlara ne ad verilir?
A) Organik tozlar B) İnorganiktozlar C) Fibrojenik tozlar D) İnert tozlar
Açıklama: Fibrojenik tozlar; solunumla akciğerlere ulaşıp birikme sonucu dokusal değişimle akciğerlerde fonksiyonel bozukluk yapan tozlardır.
Cevap: C
10) Solunumla akciğerlere ulaşmalarına rağmen akciğerlerde fonksiyonel bozukluk yapmayan tozlara ne ad verilir?
A) Organik tozlar B) İnorganiktozlar C) Fibrojenik tozlar D) İnert tozlar
Açıklama: İnert tozlar, solunumla akciğerlere ulaşmalarına rağmen akciğerlerde fonksiyonel bozukluk yapmayan tozlardır.
Cevap: D
11) Aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
A)Uranyum; inorganik, kanserojen ve radyoaktif tozdur.
B)Kalsiyum karbonat; inorganik ve inert tozdur.
C)Nikel; inorganik ve kanserojen tozdur.
D)Asbest ve pamuk; organik ve fibrojenik tozdur
Açıklama: Tozlar kendisini meydana getiren maddelerin ve tozun fiziki yapısına göre; organik, inorganik, fibrojenik, kanserojen, radyoaktif, alerjik ve inerttozlarolaraksınıflandırılır. Buna göre;
Uranyum; inorganik, kanserojen ve radyoaktif tozdur.
Kalsiyum karbonat; inorganik ve inert tozdur.
Nikel; inorganik ve kanserojen tozdur.
Asbest; inorganik, fibrojenik ve kanserojen tozdur.
Pamuk; organik ve alerjik tozdur.
Cevap: D
12)
I-Organik
II-İnorganik
III-Fibrojenik
IV-İnert
V-Kanserojen
Kalsiyum karbonat tozu yukarıdaki özelliklerden hangilerine sahiptir?
A) I, IV B) II, IV C) I, III, V D) II, III, V
Açıklama: Tozlar kendisini meydana getiren maddelerin ve tozun fiziki yapısına göre; organik, inorganik, fibrojenik, kanserojen, radyoaktif, alerjik ve inerttozlarolaraksınıflandırılır. Buna göre;
Uranyum; inorganik, kanserojen ve radyoaktif tozdur.
Kalsiyum karbonat; inorganik ve inert tozdur.
Nikel; inorganik ve kanserojen tozdur.
Asbest; inorganik, fibrojenik ve kanserojen tozdur.
Pamuk; organik ve alerjik tozdur
Cevap: B
13) Aşağıdaki tozlardan insan sağlığı açısından en zararlı olanı hangisidir?
A) Silis tozu B) Demiroksittozu C) Kömürtozu D) Pamuk tozu
Açıklama: Akciğerlerde tozun birikimi sonucu doku hasarı ile seyreden hastalığa genel olarak pnömokonyoz denir. Pnömokonyoz bir meslek hastalığı olup, belirtileri hastalığa neden olan tozun özelliklerine göre değişir. Pnömokonyoz yapan tozların etki düzeyleri şu şekildedir:
Ağır hastalıkyapanlar: silis tozu, asbest tozu
Orta derece ağır hastalık yapanlar: kömür tozu, silikat tozu
Minimal dokusal değişik yapanlar: demir oksit, baryum bileşikleri Pnömokonyoz yapmayan tozların etki düzeyleri şu şekildedir:
Ağır hastalık yapanlar: inorganik kurşun bileşikleri, berilyum
Orta derece ağır hastalık yapanlar: pamuk tozu, kuru ot tozu
Minimal değişik yapanlar: çimento tozu, mermertozu, tütün tozu, odun tozu
Cevap: A
14) Aşağıdakilerder^hangisi işyeri hekimlerinin gpfevleri arasında değildir?
A) İş sağlığı ve güvenliği çalışmaları kapsamında işyerinde periyodik incelemeler yapmak ve risk değerlendirme çalışmalarına katılmak
B) Gece postaları da dâhil olmak üzere işçilerin sağlık gözetimini yapmak
C) Gerekli laboratuar tetkiklerini, radyolojik muayeneleri ve portör muayenelerini yapmak
D) İş sağlığı ve güvenliği alanında yapılacak araştırmalara katılmak
Açıklama: İşyeri Hekimlerinin Görev, Yetki, Sorumluluk ve Eğitimleri Hakkında Yönetmeliğin göre; işyeri hekimi, gerekli laboratuar tetkikleri, radyolojik muayeneler ve portör muayenelerini yaptırmakla görevlidir.
Cevap: C
15) Pamuk tozu ile temas halinde olan işçilerde görülen mesleki solunum sistemi hastalığı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Siİikoz B) Asbestoz C) Silikatoz D) Bissinoz
Açıklama: Bissinoz, genellikle pamuk tozlarını soluyan işçilerde görülen bir meslek hastalığıdır. Pamuk tozlarının yanı sıra, keten veya kenevir gibi diğer doğal liflerin tozları da bu hastalığa yol açabilir. Bissinozda; akciğerlerde küçük toz parçacıklarına karşı oluşan doku tepkisi, koyu mukus birikmesine, bu da hava geçişinin azalmasına neden olur. Daralma, akciğerlerdeki hava keseciklerinin bozunmaları sonucunda soluk darlığına yol açabilir Hırıltılı ve kesik kesik soluk alma, sersemlik, baş ağrıları ve akciğer dokularında renk değişmesi (kahverengi) teşhisin konulmasını sağlar. Hastalık genellikle, tozlu ortamda çalışmanın bırakılmasıyla geçer. Tozlu koşullarda çalışmanın sürmesi ise süreğen bronşit, anfizem vb. hastalıkların ortaya çıkmasına neden olur.
Cevap: D
16) İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetleri Yönetmeliği’ne göre aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
A) İşveren, işyerinde görev yapan iş güvenliği uzmanının çalışma şartları ile yetki ve sorumlulukları konusunda çalışanları bilgilendirmekle yükümlüdür.
B) İşveren, iş güvenliği uzmanının görevini etkili bir şekilde yapmasını sağlamak için işletme içinde gerekli planlama ve düzenlemeleri yapmasına imkân sağlar.
C) İşveren, işyerinde başka bir görevi yürüten mühendis veya teknik elemanı iş güvenliği uzmanlığı sertifikasına sahip olması şartı ile iş güvenliği uzmanı olarak görevlendirebilir.
D) İş güvenliği uzmanı, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili çalışmaları yaptığı süre içinde başka bir işle de görevlendirilebilir.
Açıklama: İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetleri Yönetmeliği’ne; işyerinin çalışanı olan iş güvenliği uzmanına, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili çalışmaları yaptığı süre içinde başka görev verilemez.
Cevap: D
17) Aşağıdakilerden hangisi pamuk tozunun özelliğini ifade etmektedir?
A) Alerjen B) Yakıcı C) Zehirli D) Boğucu
Açıklama: Pamuk tozu alerjik reaksiyon yaratır.
Cevap: A
18) Asbest aşağıdaki toz gruplarından hangisine girmektedir?
A) Organik B) Fibrojenik C) Radyoaktif D) Inert
Açıklama: Asbest tozu; inorganik, fibrojenik ve kanserojendir.
Cevap: B
19) Mineralojik özelliklerine göre asbestler kaç gruba ayrılmaktadır?
A) 2 B) 4 C)6 D) 10
Açıklama: Mineralojik özelliklerine göre asbestler, amfibol grubu ve serpantin grubu olarak iki gruba ayrılmaktadır. Amfibol grubuna giren asbestler (amosit, antofillit, krosidolit, tremolit, aktinolit) insan sağlığı açısından en tehlikeli olanlardır. Bunlar sert ve iğnemsi yapıda olup kırılgandır. Serpantin grubunda yer alan krizotil türü asbestin lifleri ise esnek, dayanıklı ve ipeğimsidir. Asbest türleri arasında en çok kullanılanlar krizotil (beyaz asbest), amosit (kahverengi asbest) ve krosidolit (mavi asbest) türü asbestlerdir.
Cevap: A
20) 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili hükmü aşağıdaki maddelerden hangisinde yer alır?
A) 53. maddesi B) 400. Maddesi C) 56. Maddesi D) 417. maddesi
Açıklama: 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nda “İşverenin Borçlan” bölümünde yer alan 417. maddeye göre; işveren, işyerinde iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması için gerekli her türlü önlemi almak, araç ve gereçleri noksansız bulundurmak; işçiler de iş sağlığı ve güvenliği konusunda alınan her türlü önleme uymakla yükümlüdür.
Cevap: D
21) Krizotil (beyaz asbest) aşağıdaki gruplardan hangisinde yer almaktadır?
A) Amfibol B) Serpantin C) Amosit D) Tremolit
Açıklama:
Cevap: B
22) Asbest türleri içinde tehlikesi diğerlerine göre daha az olan asbest hangisidir?
A)Beyaz asbest
B) Mavi asbest
C) Kahverengi asbest
D) Yeşil asbest
Açıklama:
Cevap: B
23) İşverence geçerli sebep gösterilmediği veya gösterilen sebebin geçerli olmadığı mahkemece veya özel hakem tarafından tespit edilerek feshin geçersizliğine karar verildiğinde, işveren işçiyi başvurusu üzerine bir ay içinde işe başlatmaz ise işçiye kaç aylık ücreti tutarında tazminat ödemekle yükümlüdür?
A) en az 2 ay – en çok 3 ay B) en az 2 ay – en çok 4 ay
C) en az 4 ay – en çok 6 ay D) en az 4 ay – en çok 8 ay
Açıklama: 4857 sayılı İş Kanunu’nun 21. maddesine göre; işçiyi başvurusu üzerine işveren bir ay içinde işe başlatmaz ise, işçiye en az dört aylık ve en çok sekiz aylık ücreti tutarında tazminat ödemekle yükümlü olur.
Cevap: D
24) Asbestin özelliklerine ilişkin aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
A)Asbest tozu fibrojeniktir.
B)Asbestler, mineralojik özelliklerine göre iki gruba ayrılır.
C)Asbest liflerinin termal ve elektrik iletkenliği çok yüksektir.
D)Amfibol grubundaki asbestler insan sağlığı açısından en tehlikeli olanlardır.
Açıklama: Asbest liflerinin özellikleri şunlardır:
Esneklik
Yanmazlık
Sürtünme ve aşınmaya karşı dayanıklılık
Kimyasallara karşı dayanıklılık
Düşük termal iletkenlik
Düşük elektrik iletkenliği
Cevap: C
25) Aşağıdakilerden hangisi sosyal kurallar arasında bulunmaz?
A) Trafik kuralları B) Ahlak kuralları C) Hukuk kuralları D) Din kuralları
Açıklama: Sosyal kurallar ikiye ayrılır:
1. Hukuk kuralları (maddi yaptırım)
2. Diğersosyal kuralları (manevi yaptırım)
3. Din kuralları
4. Görgü kuralları
5. Ahlak kuralları
Cevap: A
