1)Çalışma Gücü ve Meslekte Kazanma Gücü Kaybı Oranı Tespit İşlemleri Yönetmeliği’ne göre hava basıncında ani değişiklikler nedeni ile olan akut hastalıklar için yükümlülük süresi ne kadardır?
A) 3 gün B)3ay C)6ay D) 1 yıl
Açıklama: Çalışma Gücü ve Meslekte Kazanma Gücü Kaybı Oranı Tespit İşlemleri Yönetmeliği’nin ekindeki Meslek Hastalıkları Listesine göre; hava basıncında ani değişmelerle olan akut hastalıklar için yükümlülük süresi 3 gündür.
Cevap: A
2) Çalışma Gücü ve Meslekte Kazanma Gücü Kaybı Oranı Tespit İşlemleri Yönetmeliği’ne göre hava basıncında ani değişiklikler nedeni ile olan hastalıkların geç zararları için yükümlülük süresi ne kadardır?
A) 2 yıl B) 5 yıl C)10yıl D)20yıl
Açıklama: Çalışma Gücü ve Meslekte Kazanma Gücü Kaybı Oranı Tespit İşlemleri Yönetmeliği’nin ekindeki Meslek Hastalıkları Listesine göre; hava basıncında ani değişmelerle olan hastalıkların geç zararları için yükümlülük süresi 10 yıldır.
Cevap:C
3) Aşağıdakilerden hangisi çalışanların sağlığı açısından zararlı kimyasal etmenlerdendir?
A) Ultraviyole ışınlar
B) Cıva buharı
C) Yüksek düzeyde gürültü
D) Alçak basınç
Açıklama: Radyasyon, gürültü ve basınç fiziksel risk etmenlerinden olup, cıva buharı kimyasal risk etmenlerindendir.
Cevap: B
4) Aşağıdaki kimyasallar ile ilgili ifadelerden hangisi yanlıştır?
A)Bütün kimyasallar aynı derecede zararlı değildir.
B)Bütün kimyasallar aynı yolla zarar vermezler.
C)Bütün kimyasallar aynı sürede zarar vermezler.
D)Kimyasalların zararlı etkileri sadece kendi özellikleri ile sınırlıdır.
Açıklama: Bütün kimyasallar aynı derecede zararlı değildir ve aynı yolla, şekilde ve sürede zarar vermezler. Ayrıca, kimyasalların zararlı etkileri sadece kendi özellikleri ile sınırlı değildir. Bir kimyasal birden fazla zararlı etkiye de sahip olabilir.
Cevap: D
5) Organik kimyasallar ve olmak üzere iki gruba ayrılır.
Yukarıdaki boşluklara sırasıyla aşağıdakilerden hangisi gelmelidir?
A)Alifatik – Aromatik B) Çok toksik – toksik C) Mutajen – kansorejen D) Asit-baz
Açıklama: Kimyasallar esas olarak organik ve inorganik olmak üzere iki ana grupta ele alınırlar, inorganik kimyasallar mineral kaynaklardan elde edilir. Organik kimyasalların yapısını ise hidrojen ve diğer elementlerle birleşen karbon oluşturur. Organik kimyasallar ayrıca alifatik (düz zincirli) ve aromatik (halkalı yapıda) olmak üzere iki ana gruba ayrılır.
Cevap: A
6) Aşağıdakilerden hangisi alifatik halojenli maddelerden değildir?
A)Diklorometan B) Trikloroetilen C) Tetraklorometan D) Nitrobenzen
Açıklama: Halojenler, periyodik tablonun 7A grubunda bulunan ve tepkimeye eğilimli ametallerdir. Bu gruptaki elementlerin hepsinin elektronegatifliği yüksektir. Elektron alma eğilimi en yüksek olan elementlerdir. Doğada element olarak değil, mineraller halinde bulunurlar. Element halinde 2 atomlu moleküllerden oluşurlar. Oda koşullarında flor ve klor gaz, brom sıvı, iyot ise katı haldedir. Erime ve kaynama noktaları grupta aşağıdan yukarıya doğru azalır. Zehirli ve tehlikeli elementler olarak bilinirler. Halojenler metallerle reaksiyona girerek iyonik tuzları oluştururlar
CEVAP: D
7) Aşağıdakilerden hangisi aromatik kimyasal değildir?
A) Etilen B) Toluen C) Benzen D) Fenol
Açıklama: Aromatik kimyasallar, kapalı halkalı yapıda kimyasallardır.
CEVAP: A
8) Aşağıdakilerden hangisi organik asittir?
A) Sülfürik asit B) Hidroklorik asit C)Perklorik asit D)Trifloraasetik asit
Açıklama: Trifloraasetik asit (C2HF302) organik bir asittir.
Cevap: D
9) Aşağıdakilerden hangisi inorganik asittir?
A) Trikloroasetik asit B) Fluoroasetik asit C)Sülfürik asit D)Bromoasetikasit
Açıklama: Asetik asitler (C2H402) organik asitlerdir. Sülfürik asit (H2S04) ise inorganik asittir.
Cevap: C
10) Amonyum hidroksit, kalsiyum hidroksit, potasyum hidroksit, sodyum hidroksit vb. bileşiklerin genel adı nedir?
A) Baz B) Asit C) Anhidrit D) Oksit
Açıklama: Bazlar, hidroksit iyonu bırakan maddelerdir. Genelde;
Acı tada sahiptirler.
Kaygan hissiyatı verirler.
İndikatörlerin rengini değiştirirler.
Cevap: A
11)Aşağıdakilerden hangisi fiziksel ve kimyasal özellikleri nedeniyle fiziksel ve kimyasal zarar verme riski taşıyan bir kimyasal değildir?
A) Patlayıcı maddeler
B) Oksitleyici maddeler
C)Çok kolay alevlenir maddeler
D)Mutajen maddeler
Açıklama: Tehlikeli kimyasallar; sağlığa ve çevreye akut veya kronik zarar veya hasar verebilen kimyasallar olarak da tanımlanabilir. Bu zararlar üç ana başlık altında toplanabilir:
Birinci grup; ani, tekrarlanan veya uzun süreli maruziyet sonunda sağlığa zararlı olanlar: Çok toksik, toksik, zararlı, aşındırıcı, tahriş edici, duyarlılık yaratan veya alerjik tepkileri provake eden, kanserojen, mutajen, üreme için toksik, teratojen kimyasallar
ikinci grup; fiziksel ve kimyasal özellikleri nedeniyle fiziksel ve kimyasal zarar verme riski taşıyanlar: Patlayıcı, oksitleyici, çok kolay parlayıcı (alevlenebilir), kolay parlayıcı (alevlenebilir) ve parlayıcı (alevlenebilir) kimyasallar
Üçüncü grup; çevreye zarar verenler: Canlı organizmalar için zehirli ve zararlı, çevrede yok olmayıp kimyasal artıklar olarak kalıcı, biyolojik anlamda birikim yaratan kimyasallar
Cevap: D
12) Aşağıdaki tehlikelerden hangisi madde ve müstahzarların fizikokimyasal özelliklerinden kaynaklanır?
A)) Kanserojen B) Zararlı C) Toksik D) Patlayıcı
Cevap: D
13)Katı, sıvı ve gaz halindeki kimyasalların sağlık zararları dikkate alınarak konsantrasyonlarına göre yapılan sınıflandırmada aşağıdakilerden hangisi bulunmaz?
A)Zararlı ve tahriş edici maddelerin göze ve solunum yoluna zarar verdikleri konsantrasyonlar
B)Zehirli ve zararlı maddelerin yutulması, deriden alınması veya solunması durumunda ani ölüme neden
oldukları konsantrasyonlar
C)Genetiğe kalıtsal etki yapan konsantrasyonlar
D)Aşındırıcı ve tahriş edici maddelerin yanıklara, gözde, ciltte tahrişe neden oldukları konsantrasyonlar
Açıklama: Katı, sıvı ve gaz halindeki kimyasalların sağlık zararları dikkate alınarak konsantrasyonlarına göre yapılan sınıflandırmalar da vardır.
Zehirli ve zararlı maddelerin yutulması, deriden alınması veya solunması durumunda ani ölüme neden oldukları konsantrasyonlar
Ölüme neden olmayan ancak kalıcı etki bırakan zehirli ve zararlı maddelerin kalıcı etki yaptıkları konsantrasyonlar
Tekrarlanan veya sürekli olan etkilenme sonucu ciddi etkiler gösteren zehirli ve zararlı maddelerin ciddi hasar verdikleri konsantrasyonlar
Aşındırıcı ve tahriş edici maddelerin yanıklara, gözde, ciltte tahrişe neden oldukları konsantrasyonlar
Zararlı ve tahriş edici maddelerin göze ve solunum yoluna zarar verdikleri konsantrasyonlar
Kansere, mutajenik ve teratojenik etkilere sebep olan zehirli ve zararlı maddelerin kansere, anormal doğumlara, doğurganlık üzerinde olumsuz özelliklerine sebep oldukları konsantrasyonlar
Cevap: C
14)Aşağıdakilerden hangisi AB’nin tehlikeli kimyasal sınıflandırmasında ver almaz?
A) Patlayıcı B) Yanıcı C) Kanserojen D) Aşındırıcı
Açıklama: AB tehlikeli kimyasalları şu şekilde sınıflandırmaktadır; parlayıcı, patlayıcı, oksitleyici, reaktif, zehirli, aşındırıcı, tahriş edici, alerjik, kanserojen, mutajen, üreme için toksik ve çevreye zarar veren kimyasallar.
Cevap: B
15)Kimyasalların sınıflandırılmasında kimyasalların özelliklerinin ve sebep olabilecekleri fiziksel ve sağlık zararlarının esas alınmasını, taşıma esnasında da Birleşmiş Milletlerin tehlikeli maddelerin taşınması ile ilgili tavsiye kararına uyulmasını öngören ILO sözleşmesinin sayısı aşağıdakilerden hangisidir?
A) 161 B) 170 C) 184 D) 196
Açıklama: ILO tarafından 1990 yılında kabul edilen Kimyasalların Kullanımında Güvenlik Hakkında 170 sayılı Sözleşme kimyasalların sınıflandırılmasında kimyasalların özelliklerinin ve sebep olabilecekleri fiziksel ve sağlık zararlarının esas alınmasını, taşıma esnasında da Birleşmiş Milletlerin tehlikeli maddelerin taşınması ile ilgili tavsiye kararına uyulmasını öngörmektedir.
Cevap: B
16)Aşağıdakilerden hangisi ILO’nun kimyasal sınıflandırmasında ver almaz?
A)Parlayıcı B) Aşındırıcı C) Çevreye zarar veren D) Tahriş edici
Açıklama: ILO, tehlikeli kimyasalları parlayıcı, patlayıcı, oksitleyici, reaktif, zehirli, aşındırıcı, tahriş edici, hassasiyet oluşturucu, kanserojen, mutajen ve üremeyi etkileyen kimyasallar olarak sınıflandırmaktadır. Çevreye zarar verenler, sıkıştırılmış gazlar, radyoaktif maddeler, enfeksiyona neden olanlar ve diğerleri bu sınıflandırma içinde yer almamaktadır.
Cevap: C
17) Aşağıdakilerden hangisi Uluslararası Çalışma Örgütü’nün kimyasalların özelliklerini göz önünde bulundurularak sınıflandırılmasını önerdiği tavsiye kararıdır?
A)122 sayılı ILO Tavsiye Kararı
B)123 sayılı ILO Tavsiye Kararı
C)177 sayılı ILO Tavsiye Kararı
D)182 sayılı ILO Tavsiye Kararı
Açıklama: 177 sayılı ILO Tavsiye Kararında kimyasalların;
Vücudun herhangi bir kısmında meydana getirecekleri akut ve kronik sağlık sorununa neden olabilecek toksik özellikleri,
Parlama, patlama, oksitleme, tehlikeli reaksiyon verme gibi özellikleri de içerecek şekilde fiziksel ve kimyasal karakteristikleri,
Aşındırıcı ve tahriş edici özellikleri,
Alerjik ve hassasiyet oluşturma özellikleri,
Kanserojen etkileri,
Teratojenik ve mutajenik etkileri,
Üreme sistemine etkileri, gibi özellikleri göz önünde bulundurularak sınıflandırılması önerilmektedir.
Cevap: C
18) Aşağıdakilerden hangisi ILO’nun kimyasal sınıflandırmasında yer alır?
A) Çevreye zarar verenler
B) Oksitleyiciler
C) Sıkıştırılmış gazlar
D) Enfeksiyona neden olanlar
Cevap: B
19)Kimyasalların güvenli kullanımı için Uluslararası Çalışma Örgütü’nün önerdiği genel prensiplere göre aşağıdakilerden hangisi sorumluluk sahibi değjjdjr?
A)Sivil toplum kuruluşları
B)Kimyasalı temin eden üretici, ithalatçı ve dağıtıcılar
C)Kimyasalı kullanan işveren ve çalışanlar
D)Ülkedeki iş sağlığı ve güvenliğinden sorumlu yetkili makam
Açıklama: Kimyasalların güvenli kullanımı için Uluslararası Çalışma Örgütü’nün önerdiği genel prensipler şunlardır.
Yetkili makamların sorumlulukları: Ülkedeki iş sağlığı ve güvenliğinden sorumlu yetkili makam, ülke şartlarını ve kanunlarını göz önüne alarak, işveren ve işçi kuruluşları ile istişarede bulunup “Kimyasalların Güvenli Kullanımı” konusunda bir politika oluşturmalıdır. Mevzuat periyodik olarak gözden geçirilmelidir.
Kimyasalı temin edenlerin sorumlulukları: Kimyasalı temin edenler (üretici, ithalatçı, dağıtıcı vb.); sınıflandırma, işaretleme, etiketleme ve güvenlik veri belgelerini temin edip kullanıcılara vermelidir.
Kimyasalı ihraç eden ülkelerin sorumlulukları: Kimyasalın, kendi ülkelerinde kullanımı sağlık ve güvenlik gerekçesiyle yasaklanmışsa, ithal eden ülkeye buna ilişkin bilgileri vermelidir.
İşverenlerin sorumlulukları: İşverenler, kullanılan tüm kimyasallar ile ilgili güvenlik bilgilerini eksiksiz temin ederek, işçiler veya temsilcilerinin bu bilgilere ulaşmasını sağlamalıdır. Ayrıca, işverenler, işyerinde kimyasalların kullanımından doğabilecek risklerin değerlendirmesini yapmalı ve uygun yöntemlerle çalışanları korumalıdır.
Çalışanların sorumluluk ve hakları: Çalışanlar, işyerinde kimyasal maddelerin kullanımından doğacak ani ve ciddi bir tehlikenin varlığına inanırlarsa, hemen iş sağlığı ve güvenliği kuruluna, işveren veya vekiline haber vererek oradan uzaklaşma hakkına sahiptir. Bunun yanı sıra çalışanlar, bu uzaklaşma hakkını kullanmaları nedeniyle haksız işlemlere maruz bırakılamazlar. Çalışanlar ve onların temsilcileri, çalıştıkları kimyasallarla ilgili her türlü güvenlik ve sağlık bilgilerini alma ve öğrenme hakkına sahiptir.
Cevap: A
20) İşyerinde kimyasal maddelerle ilgili risklerden çalışanların sağlık ve güvenliğinin korunmasına ilişkin aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
A)Konu ile ilgili biryönetmelik vardır.
B)Konuya ilişkin mesleki maruziyet sınır değerleri ilgili mevzuatla belirlenmiştir.
C)Türkiye bu konuda AB direktiflerini temel almıştır.
D)Türkiye konuyla ilgili ILO sözleşmelerini onaylamıştır
Açıklama: Türkiye’nin onayladığı ILO sözleşmeleri arasında, kimyasallarla ilgili olan 170 sayılı ILO Sözleşmesi yoktur.
21)BM tarafından hazırlanan tehlikeli maddelerin taşınması ile ilgili tavsiye kararı (UNRTDG) kimyasalları kaç sınıfa ayırmaktadır?
A)5 B) 6 C) 8 D) 9
Açıklama: BM tarafından hazırlanan tehlikeli maddelerin taşınması ile ilgili tavsiye kararı (United Nations Recommendations on the Transport of Dangeroııs Goods – UNRTDG) kimyasalları 9 sınıfa ayırmaktadır:
Patlayıcı maddeler
Sıkıştırılmış, sıvılaştırılmış basınç altında yoğunlaştırılmış parlayıcı, parlayıcı olmayan ve zehirli gazlar
Kolaylıkla parlayabilen sıvılar
Kolaylıkla parlayabilen katılar
Oksidan maddeler, organik peroksitler
Zehirli ve enfeksiyona neden olabilecek maddeler,
Radyoaktif maddeler
Aşındırıcı maddeler
Diğer zararlı maddeler
Cevap: D
22) Tehlikeli Maddelerin Karayolunda Uluslararası Taşınması ile ilgili Avrupa Anlaşması aşağıdakilerden hangisidir?
A)RID B)ADR C)ADNR D)IMDG
Açıklama: Günümüzde demiryolu, karayolu, deniz yolu ve boru hatları ile taşınan ve tehlikeli olma özelliği taşıyan maddeler ülkelerarası ticarette önemli bir yer tutmaktadır. Çok zehirli, yüksek derecede parlayıcı, basınç oluşturan ve yanıcı olarak nitelendirilen tehlikeli maddeler arasında yer alan siyanür, organo-metalik bileşenler ve ağır derecede metaller insan sağlığına ve çevreye zararlı olduklarından bu maddelerin çok düşük miktarlarının çevreye yayılması bile ciddi boyutlarda sorunlara neden olabilmektedir. Bununla birlikte, dünyada gelişmekte olan endüstriyel üretimle beraber ham madde ve mamul madde taşımacılığı da artış göstermektedir. Kentlerde ve endüstri alanlarında ortaya çıkan atıkların yeniden değerlendirilmesi, imha edilmesi veya depolanmak üzere taşınmaları da tehlikeli maddelerin taşınmasına yönelik bir mevzuatın varlığını gerekli kılmaktadır.
Bu gereklilikten hareketle Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomik Komisyonu girişimi ile 30 Eylül 1957 tarihinde imzalanan Tehlikeli Maddelerin Karayolunda Uluslararası Taşınması ile ilgili Avrupa Anlaşması (European Agreement Concerning the International Carriage of Dangerous Goods by Road – ADR), 29 Ocak 1968 yılında yürürlüğe girmiştir. Yapılan bir dizi değişiklik sonucu Anlaşma’nın son hali Ocak 2009’da güncellenerek uygulamaya konulmuştur.
Cevap: B
23) ……….sonra kimyasallara en çok mesleki maruziyetin meydana geldiği yol…………….
Yukarıdaki boşluklara aşağıdakilerden hangisi gelmelidir?
A)Deriden absorblanmadan/solumadır
B)Solumadan / deriden absorlanmadır
C)Sindirimden/solumadır
D)Solumadan/sindirimdir
Açıklama: Kimyasallar vücuda solunum, sindirim ve deri veya gözlerden absorbsiyon yolu ile girerler. Deriden absorblanma, solumadan sonra kimyasallara en çok mesleki maruziyetin meydana geldiği yoldur.
Cevap: B
24) Aşağıdakilerden hangisi kimyasalların vücuda alınmasını etkileyen faktörlerden değildir?
A) Kişisel alışkanlıklar
B) İş yükü
C)Partikül büyüklükleri
D)Parlama noktası
Açıklama: Kimyasalların vücuda alınmasını etkileyen faktörler şunlardır:
Farklı yerlerde kimyasalların konsantrasyonlarındaki değişiklik
Farklı zamanlarda kimyasalların konsantrasyonlarında^ değişiklik
Kimyasalın çözünebilirlik özellikleri
Partikül büyüklükleri ve partikülün aerodinamik özellikleri
Kimyasalların vücuda toplanması
Emilim yolu seçenekleri (deri, sindirim vb.)
Solunum hacimleri (iş yükü, iş enerji istemleri vb.)
Koruyucu cihazlar ve etkinlikleri
İşyeri dışındaki maruziyetler
Kişisel alışkanlıklar
Cevap: D
25)Kimyasallarla çalışmalarda işyeri ortamında sigara içilmesi ve yiyecek yenilmesi aşağıdaki risklerden hangisi/hangilerini doğurur?
I-Bulaşma
II-Zehirlenme
III-Patlama
A) Yalnız l B) l,ll C) I, III D) I, II, III
Açıklama: Kimyasal bulaşmış ellerle yenilen yemek ya da doğrudan kimyasal bulaşmış yiyeceklerin tüketilmesi, sindirim yoluyla maruziyete neden olur ve bunun sonucunda zehirlenme olabilir. Patlama riski bulunan ortamlarda ise, sigara içmek patlamaya neden olacak ateşleme kaynağını oluşturur.
Cevap: D
