1) NFPA Tehlike Derecelendirme Endeksinde özel notlar altında yer alan “W” kodu aşağıdakilerden hangisini ifade eder?
A)Oksitleyici madde
B) Su ile reaksiyona giren madde
C) Toksik madde
D)Korozifmadde
Açıklama:
Cevap: B
2) NFPA Tehlike Derecelendirme Endeksinde sağlık altında yer alan “3” kodu aşağıdakilerden hangisini ifade eder?
A)Öldürücü B) Çok tehlikeli C) Tehlikeli D) Az ehlikeli
Açıklama: NFPA Tehlike Derecelendirme Endeksinde sağlık şu kodlar ile ifade edilir
4-Öldürücü
3-Çok tehlikeli
2-Tehlikeli
1-Az tehlikeli
0-Tehlikesiz
Cevap: B
3) NFPA Tehlike Derecelendirme Endeksinde yanıcılık altında yer alan “2” kodu aşağıdakilerden hangisini ifade eder?
A)Parlama noktası 22,8 °C’nin altında
B) Parlama noktası 37,8 °C’nin altında
C) Parlama noktası 93,3 °C’nin altında
D) Parlama noktası 19,3 °C’nin altında
Açıklama: NFPA Tehlike Derecelendirme Endeksinde yanıcılık şu kodlar ile ifade edilir:
4 – Parlama noktası 22,8 °C’nin altında
3 – Parlama noktası 37,8 °C’nin altında
2 – Parlama noktası 93,3 °C’nin altında
1 – Parlama noktası 19,3 °C’nin altında
0-Yanmaz
Cevap: C
4) NFPA Tehlike Derecelendirme Endeksinde reaktiflik altında yer alan “şiddetli kimyasal reaksiyon” aşağıdaki kodlardan hangisi ile ifade edilir?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4
Açıklama: NFPA Tehlike Derecelendirme Endeksinde reaktiflikşu kodlar ile ifade edilir:
4-Patlayabilir
3-Şok ve ısıda patlayabilir
2-Şiddetli kimyasal reaksiyon
1-Isındığında stabil değil
0-Stabil
Cevap: B
5) Aşağıdakilerden hangisi kimyasalların güvenlik risklerini etkileyen faktörlerden değildir?
A)Parlama noktası
B) Fiziksel koşullar
C) Kaynama noktası
D) Kimyasal formüller
Açıklama: Kimyasalların sağlık riskleri olduğu kadar yangın, parlama ve patlama gibi güvenlik riskleri de vardır. Kimyasalların güvenlik risklerini etkileyen faktörler ise şunlardır:
Yanma sıcaklığı
Parlama sıcaklığı
Patlama limitleri
Kaynama noktası
Fiziksel koşullar
Kimyasalların birbirlerini etkilemesi
Cevap: D
6) Aşağıdakilerden hangisi kimyasalların riskini artıran faktörlerden değildir?
A)Kimyasalların yaratacağı sonuçların risk olarak algılanmaması
B)Kimyasalların sıradan ürünler olarak tehlikesiz olarak kabul edilmiş olması
C)Kimyasalın etiketi ve içerikleri hakkında bilgi sahibi olunması
D)Kimyasalların değişik isimlerle bulunması
Açıklama: Kimyasalların riskini artıran faktörler şunlardır:
Pek çok kimyasalın tehlikeli olarak görülmemesi
Kimyasalların yaratacağı sonuçların risk olarak algılanmaması
Kimyasalların sıradan ürünler olarak tehlikesiz olarak kabul edilmiş olması
Kimyasalların değişik isimlerle bulunması
Kimyasalların sadece ticari isimlerinin bilinmesi ve içerikleri hakkında bilgi sahibi olunmaması
Cevap: C
7) Kimyasal madde üretimi yapacak bir firma projelendirme aşamasında aşağıdaki hususlardan hangisi dikkate alınmalıdır?
A)Üretim teknolojisi
B) Çevre sağlığı ve güvenliği
C) Meteorolojik etkenler
D) Arsa büyüklüğü
Açıklama: Kimyasal maddelerin üretiminde dikkat edilecek hususlar şunlardır:
Kuruluş aşamasında
Yer seçimi
Arsa büyüklüğü
Altyapı tesisleri
Çevre sağlığı ve güvenliği
Meteorolojik etkenler
Projelendirme aşamasında
Üretim teknolojisi
Makine seçimi
Kurulan işyerlerinde
İşletme sırasında
Proseste
Kullanılmada
Bakım ve onarımda
Depolamada
Cevap: A
8) Kimyasal madde üretimi yapacak bir firma projelendirme aşamasında aşağıdakilerden hangilerini dikkate almalıdır?
I-Üretim teknolojisi
II-Makine seçimi
III-Depolama
A) I, II B)l, III C) II, III D) I, II, III
Açıklama:
Cevap: A
9) Tehlikeli kimyasallarla yapılan çalışmalarda alınacak önlemlere ilişkin aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
A)Çok basit işlerin dışındaki görevlerin nasıl yapılacağı yazılı olarak verilmelidir.
B)Sorumlu kişiler işi vermeli ve güvenliği de kontrol etmelidirler.
C)Çok yüksek riskli kimyasalların kullanıldığı işyerlerinde mümkün olduğunca fazla kişi çalıştırmalıdır.
D)Çalışma sistemlerinin sorumluları açıkça belirlenmelidir
Açıklama: Kullanılan kimyasalların tehlike sınıfları ve tehlikeleri belirlenerek, çalışma sistemleri bu tehlikelerin önlenmesine göre düzenlenmeli ve sürdürülmelidir. Çalışma sistemleri, tehlikeyi yok edecek veya en aza indirecek kimyasalın ve teknolojinin seçiminden sonra, en uygun kontrol sistemleriyle beraber düşünülmelidir. Çalışma sistemlerinin sorumluları açıkça belirlenmeli ve o kişilere de gerekli bilgi akışları temin edilmelidir. Çok basit işlerin dışındaki görevlerin nasıl yapılacağı yazılı olarak verilmelidir.
Çok yüksek riskli kimyasalların kullanıldığı işyerlerinde bakım ve onarım işlerinde iş izni belgesi düzenlenmelidir. Bu belge; hangi işin, kimler tarafından, ne zaman ve nasıl yapılacağını göstermelidir. Sorumlu kişiler işi vermeli ve güvenliği de kontrol etmelidirler.
Yalnız çalışan işçiler için iş düzenleri çalışanlara göre düzenlenmeli ve acil durumlar için özel önlemler alınmalıdır. Acil durumlarda prosesin tümünün veya bir kısmının kapatılması mümkün olmalıdır.
Çalışma sistemleri ve uygulamalar sık sık kontrol edilmeli ve aksayan durumlarda önlemler alınmalıdır. Bu kontrollerde şunlar izlenmelidir:
Personelde, kullanılan kimyasallarda, cihazlarda, yerleşme ve sistemde değişiklik olup olmadığı
Normal çalışma saatlerinin dışında yapılan işlemlerin takibi
Gözetimin yeterli olup olmadığı
Takip edilen sistem ve uygulamanın uygun sistem olup olmadığı
Bitirilemeyecek işleri bırakırken alınacak tedbirlerin kontrolünün yapılıp yapılmadığı
Cevap: C
10) Kimyasal madde depolarının havalandırması nasıl yapılmalıdır?
A)Yandan B) Alttan C) Solunum hizasından D) Alttan ve üstten karşılıklı
Açıklama: Kimyasalların depolanmasına ilişkin dikkat edilmesi gereken hususlar şunlardır:
Kimyasal madde deposu, işyerinin diğerbölümlerinden ayrı ve bağımsız bir bölümde olmalıdır.
Deponun taban, tavan ve duvarları yanmaz malzemeden olmalıdır.
Depo tabanı, içine konacak kimyasal maddelerden etkilenmeyecek özellikte olmalıdır.
Depo tabanı, yangın halinde kullanılabilecek su ve benzeri söndürücüleri akıtacak özellikte drenaja sahip olmalıdır.
Depo tabanında, depolanan farklı özellikte maddelerin birbirine temas etmemeleri için, farklı maddeler drenaj yolları ile ayrılmış bölümlere konmalıdır.
Tavan ve pencereler herhangi bir basınçta kolayca dışa açılacak şekilde hafif malzemeden olmalıdır.
Bütün kapı ve pencerelerdışa açılırolmalı ve sürgülü kapılarda ayrıca dışa açılır kanatlı kapı bulunmalıdır.
Kimyasal madde depoları içinde tercihen elektrik tesisatı bulunmamalı ve aydınlatma, ışıkdışarıdan yansıîılarakyapılmalıdır
İçeride elektrik tesisatı bulunması zorunlu ise tamamen exproof ve kapalı sistem olmalıdır.
Gereken nem ve sıcaklık izlenmeli ve havalandırma sağlanmalıdır.
Kimyasal madde depolarının havalandırmaları hem alttan hem üstten karşılıklı olmalıdır.
Cebri çekişli havalandırma sistemlerinde elektrik motorları exproof özellikte olmalıdır.
Depolaryangına dayanıklı malzemeden yapılmalıdır.
Birbirinden ayrılmış bölümler arasındaki duvarlaryangına dayanıklı malzemeden olmalıdır.
Yangın ihbar ve söndürme sistemleri depolanan kimyasal maddenin özelliğine uygun olmalıdır.
Depolarda sızmalara karşı uygun drenaj sistemi ve depo dışında birtoplama havuzu bulunmalıdır.
Yan yana gelince reaksiyona giren veya zararlı ürünler veren veya ısı çıkaran kimyasallar birbirinden ayrı tutulmalı ve kimyasal özelliklerine göre ayrı bölümlerde depolanmalıdır.
Doldurma ve boşaltma işlemleri güvenli olarak yapılmalıdır.
Depolama kapları uygun malzemeden yapılmış olmalıdır.
Etiketleme yapılmalıdır.
Depo alanlarında yeterli güvenlik sağlanmalıdır.
Depolanan kimyasalların miktarları sınırlandırılmalıdır.
Kaza ile oluşacak sıçrama, yangın ve patlamalara karşı yeterli önlemler alınmalıdır.
Acil eylem planları hazırlanmalıdır.
Gözetim sistemi yaygınlaştırılmalıdır.
Cevap: D
11) İkame aşağıdakilerden hangisinde doğru tanımlanmaktadır?
A)İşyerlerinde çalışanların zararlı kimyasalları kullanmamasıdır.
B)İşyerlerindeki zararlı kimyasalların ve muhtemel tehlikelerinin çalışma ortamından uzak tutulmasıdır.
C)Toksik bir maddenin veya tehlikeli bir prosesin çalışma ortamından fiziksel olarak ayrılmasıdır.
D)Zararlı etkileri olan maddeleri, zararsız ya da daha az zararlı olan ve aynı işi gören başka bir madde ile
veya tehlikeli operasyonların, tehlikesiz veya daha az tehlikeli operasyon ile değiştirilmesi için yeni
düzenlemeleryapılmasıdır.
Açıklama: Endüstriyel işlemlerde, sağlık için zararlı etkileri olan maddeleri, zararsız ya da daha az zararlı olan ve aynı işi gören başka bir madde ile veya tehlikeli operasyonların, tehlikesiz veya daha az tehlikeli operasyon ile değiştirilmesi için yeni düzenlemeler yapılmasına ikame denir. Örneğin, üretimde metil alkol yerine etil alkol kullanılması ikamedir.
Cevap: D
12) Aşağıdakilerden hangisi ikame yöntemidir?
A)Makinenin tehlikeli kısımlarının koruyucu içerisine alınması
B)Tehlikeli olanın tehlikesiz olanla değiştirilmesi
C)Tehlikeli maddenin bulunduğu bölümde az işçi ile çalıştırılması
D)Tehlikeli maddenin bulunduğu bölümün tecrit edilmesi
AÇIKLAMA:
CEVAP: B
13) Aşağıdakilerden hangisi ikame yöntemine ilişkin bir uygulama değildir?
A)Uygun iş organizasyonunun yanı sıra yeterli havalandırmanın sağlanması
B)Benzen yerine toluen kullanılması
C)Asbestyerine seramik grubu izolasyon malzemesinin kullanılması
D)Kurşun yerine daha zararsız bir metal ile işlem yapılması
AÇIKLAMA:
CEVAP: A
14) Patlayıcı gaz ortamının oluşma sıklığı ve ihtimalinin boşalma dereceleri azalan sıraya göre aşağıdakilerden hangisidir?
I-Sürekli derece
II-Ana derece
III-Tali derece
A) I, II, III B) I, III, II C) ll,l,lll D) II, I, III
Açıklama: TS 3491 EN 60079-10 Standardının 2.7. maddesine göre; patlayıcı gaz ortamının oluşma sıklığı ve ihtimalinin azalan sırasına göre aşağıda listelenen üç temel boşalma derecesi vardır:
Sürekli derece
Ana derece
Tali (ikincil) derece
Bir boşalma kaynağı bu boşalma derecelerinden birine veya birden fazla derecenin birleşimine sahip olabilir.
Cevap: A
15) Patlayıcı gaz ortamı oluşacak şekilde atmosfere yanıcı gaz, buhar veya sıvının boşalmaya başladığı nokta veya yere boşalma kaynağı denir. Bu boşalma kaynaklarından gazın veya buharın boşalma hızı ne kadar yüksek olursa kuşağın yayılma sınırı da o kadar büyük olur. Buna göre boşalma hızı aşağıda verilen parametrelerden hangilerine bağlıdır?
I-Boşalma kaynağının geometrik sekli
II-Yayılan karışımdaki yanıcı gaz veya buharın yoğunluğu
III-Sıvı sıcaklığı
IV-Boşalma hareket hızı
V-Yanıcı sıvının uçuculuğu
A) I, II, V B) I, II, III, IV C) II, III, IV, V D) I, II, III, IV, V
Açıklama: TS 3491 EN 60079-10 Standardının 4.4.1. maddesine göre; boşalma hızı ne kadaryüksek olursa kuşağın yayılma sınırı da o kadar büyük olur. Boşalma hızının kendisi de aşağıdaki parametrelere bağlıdır:
Boşalma kaynağının geometrik sekli
Boşalma hareket hızı
Yoğunluk
Yanıcı sıvının uçuculuğu
Sıvı sıcaklığı
Cevap: D
16) Yukarıdaki sembol aşağıdaki tehlikeli bölge kuşaklarından hangisi için kullanılır?
A)Kuşak O B) Kuşak 1 C) Kuşak 2 D) Kuşak 3
Açıklama: TS 3491 EN 60079-10 Standardına göre; tehlikeli bölgeler, patlayıcı gaz ortamının oluşma sıklığına ve süresine göre aşağıdaki gibi sınıflandırılır
Kuşak 0
İçinde gaz, buhar veya buğu halinde yanıcı maddelerin havayla karışımından meydana gelen patlayıcı gaz ortamının devamlı veya çok uzun sureli veya sıklıkla bulunduğu b
Kuşak 1
içinde gaz, buhar veya buğu halinde yanıcı maddelerin havayla karışımından meydana gelen patlayıcı gaz ortamının normal çalışmada ara sıra bulunduğu bölge
Kuşak 2
İçinde gaz, buhar veya buğu halinde yanıcı maddelerin havayla karışımından meydana gelen patlayıcı gaz ortamının normal çalışmada ara sıra bulunması ihtimalinin zayıf olduğu, eğer bulunursa sadece çok kısa süreyle devam ettiği bölge
Cevap: A
17) Tehlikeli Maddelerin ve Müstahzarların Sınıflandırılması, Ambalajlanması ve Etiketlenmesi Hakkında Yönetmelik aşağıdakilerden hangisi tarafından yayınlanmıştır?
A)Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı
B)İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü
C)Sağlık Bakanlığı
D)Çevre ve Şehircilik Bakanlığı
Açıklama: Tehlikeli Maddelerin ve Müstahzarların Sınıflandırılması, Ambalajlanması ve Etiketlenmesi Hakkında Yönetmelik, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından 26.12.2008 tarih ve 27092 sayılı Mükerrer Resmi Gazetede yayımlanmıştır.
Cevap: D
18) Aşağıdakilerden hangisi Tehlikeli Maddelerin ve Müstahzarların Sınıflandırılması, Ambalajlanması ve Etiketlenmesi Hakkında Yönetmeliğin kapsamına girer?
A)Kozmetik ürünler
B)Patlayıcı, oksitleyici, çok kolay alevlenir, çoktoksik gibi özelliklere sahip olan maddeler
C)Radyoaktif maddeler ve radyoaktif madde içeren müstahzarlar
D)Hayvan yemleri
Açıklama: Tehlikeli Maddelerin ve Müstahzarların Sınıflandırılması, Ambalajlanması ve Etiketlenmesi Hakkında Yönetmeliğin 2. maddesine göre; bu Yönetmelik, insan sağlığı ve çevre için tehlike oluşturabilecek piyasaya arz edilen maddelerin ve müstahzarların sınıflandırılması, ambalajlanması ve etiketlenmesini kapsar. Bu Yönetmelik; aşağıda yer alan ve son kullanıcıya nihai ürün olarak ulaşan maddeleri ve müstahzarları kapsamaz:
İnsan sağlığı veya veterinerlikle ilgili amaçlar için kullanılan tıbbi ürünler
Kozmetik ürünler
Atık niteliğindeki madde karışımları
Gıda maddeleri
Hayvan yemleri
Radyoaktif maddeler ve radyoaktif madde içeren müstahzarlar
Cevap: B
19) Tehlikeli Maddelerin ve Müstahzarların Sınıflandırılması, Ambalajlanması ve Etiketlenmesi Hakkında Yönetmelikteki madde tanıma göre aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
A)Madde doğal halde bulunabilir.
B)Madde bir üretim sonucu elde edilebilir.
C)Madde, içindeki kararlılığını sağlamak üzere kullanılan katkı maddeleri dâhil kimyasal elementleri ve
bunların bileşiklerini ifade eder.
D)Madde, içindeki kararlılığını ve yapısını etkilemeden uzaklaştırılabilen çözücüler dâhil kimyasal
elementleri ve bunların bileşiklerini ifade eder.
Açıklama: Tehlikeli Maddelerin ve Müstahzarların Sınıflandırılması, Ambalajlanması ve Etiketlenmesi Hakkında Yönetmeliğin 4. maddesine göre; madde, doğal halde bulunan veya bir üretim sonucu elde edilen, içindeki, kararlılığını sağlamak üzere kullanılan katkı maddeleri ile üretim işleminden kaynaklanan safsızlıklar dâhil, fakat yine içindeki, kararlılığını ve yapısını etkilemeden uzaklaştırılabilen çözücüler hariç, kimyasal elementleri ve bunların bileşiklerini ifade eder.
Cevap: D
20) Tehlikeli Maddelerin ve Müstahzarların Sınıflandırılması, Ambalajlanması ve Etiketlenmesi Hakkında Yönetmelikteki tanıma göre en az iki veya daha çok maddeden oluşan karışım veya çözeltilere ne denir?
A)Madde B) Müstahzar C) Bileşik D) Tehlikeli madde
Açıklama: Tehlikeli Maddelerin ve Müstahzarların Sınıflandırılması, Ambalajlanması ve Etiketlenmesi Hakkında Yönetmeliğin 4. maddesine göre; müstahzar, en az iki veya daha çok maddeden oluşan karışım veya çözeltileri ifade eder.
Cevap: B
21) Tehlikeli Maddelerin ve Müstahzarların Sınıflandırılması, Ambalajlanması ve Etiketlenmesi Hakkında Yönetmelikteki tanıma göre elleçleme aşağıdakilerden hangisini kapsamaz?
A)Maddenin veya müstahzarın asli niteliklerinin değiştirilerek işleme alınması
B)Maddenin veya müstahzarın büyük kaplardan küçük kaplara aktarılması
C)Kapların yenilenmesi veya tamiri
D)Maddenin veya müstahzarın havalandırılması, kalburlanması veya karıştırılması
Açıklama: Tehlikeli Maddeler ve Müstahzarlara İlişkin Güvenlik Bilgi Formlarının Hazırlanması ve Dağıtılması Hakkında Yönetmeliğin 4. maddesine göre; elleçleme, maddenin veya müstahzarın asli niteliklerini değiştirmeden istiflenmesi, yerinin değiştirilmesi, büyük kaplardan küçük kaplara aktarılması, kapların yenilenmesi veya tamiri, havalandırılması, kalburlanması, karıştı rılması ve benzeri işlemleri ifade eder.
Cevap: A
22) Tehlikeli maddelerin ve müstahzarların kullanım şartlarında ve/veya tehlikeli maddelere ve müstahzarlara maruz kalınması durumunda, maddelerin ve müstahzarların çevre ve insan sağlığına zarar verme olasılığına ve zararın ciddiyet derecesine ne denir?
A)Olasılık B) Tehlike C) Risk D) Maruziyet
Açıklama: Tehlikeli Maddelerin ve Müstahzarların Sınıflandırılması, Ambalajlanması ve Etiketlenmesi Hakkında Yönetmeliğin 4. maddesine göre; risk, tehlikeli maddelerin ve müstahzarların kullanım şartlarında ve/veya tehlikeli maddelere ve müstahzarlara maruz kalınması durumunda, maddelerin ve müstahzarların çevre ve insan sağlığına zarar verme olasılığını ve zararın ciddiyet derecesini ifade eder.
Cevap: C
23) Tehlikeli Maddelerin ve Müstahzarların Sınıflandırılması, Ambalajlanması ve Etiketlenmesi Hakkında Yönetmelik kapsamında tehlikeli maddeler kaç sınıfa ayrılmıştır?
A) 9 B) 12 C) 15 D) 18
Açıklama: Tehlikeli Maddelerin ve Müstahzarların Sınıflandırılması, Ambalajlanması ve Etiketlenmesi Hakkında Yönetmeliğin 13. maddesine göre tehlikeli maddeler; yapılarından kaynaklanan özelliklerine dayalı olarak, patlayıcı, oksitleyici, çok kolay alevlenir, kolay alevlenir, alevlenir, çok toksik, toksik, zararlı, aşındırıcı, tahriş edici, hassaslaştırıcı, kanserojen, mutajen, üreme sistemine toksik ve çevre için tehlikeli olarak sınıflandırılır.
Cevap: C
24) Aşağıdakilerden hangisi Tehlikeli Maddelerin ve Müstahzarların Sınıflandırılması, Ambalajlanması ve Etiketlenmesi Hakkında Yönetmeliğe göre tehlikeli maddelerin ambalajlarının taşıması gereken özelliklerden değildir?
A)Ambalaj, içeriği dışarıya çıkacak şekilde tasarlanmalıdır.
B)Ambalaj ve kapatma aksamı, sağlam ve dayanıklı olmalıdır.
C)Ambalajın kapatma aksamı önceden açıldığını belli edecek şekilde yapılmalıdır.
D)Zararlı, çok kolay alevlenir veya kolay alevlenir olarak etiketlenmiş maddeleri içeren kaplar uygun
dokunsal tehlike işareti taşımalıdır.
Açıklama: Tehlikeli Maddelerin ve Müstahzarların Sınıflandırılması, Ambalajlanması ve Etiketlenmesi Hakkında Yönetmeliğin 21. maddesine göre; ambalaj; elleçleme sırasında içeriği dışarıya çıkmayacak şekilde tasarlanır ve imal edilir; bu koşul özel güvenlik aksamının öngörüldüğü durumlarda uygulanmaz.
Cevap: A
25) Tehlikeli maddelerin ambalajlarının üzerinde yer alacak etikette aşağıdakilerden hangisinin bulunması gerekmez?
A)Maddenin adı
B)Maddenin CAS numarası
C)Maddenin formül ağırlığı
D)Tehlike sembolleri ve tehlike işareti
Açıklama: Tehlikeli Maddelerin ve Müstahzarların Sınıflandırılması, Ambalajlanması ve Etiketlenmesi Hakkında Yönetmeliğin 24. maddesine göre; tehlikeli maddeler, ambalajlarının üzerinde yer alacak etikette aşağıdaki bilgiler, açık, okunabilir ve silinemez şekilde yer almadıkça piyasaya arz edilemez:
Maddenin adı
Maddenin piyasaya arzından sorumlu üretici, ithalatçı ya da dağıtıcının adı, telefon numarası ve tam adresi
Tehlike sembolleri ve tehlike işaretleri
Risk-R ibareleri
Güvenlik-S ibareleri
EC ve CAS numarası
Cevap: C
